Sultonmurod Olim, Sunnat Ahmedov, Rahmon Qo‘chqorov

«Shohnoma»ning bosh g ‘oyasi va asosiy g ‘oyalari.
Asarda sholilar hayotini yoritish bir bahona, xolos. Aslida, 
unda xalq hayoti, tarixi, tiynati (mentaliteti), orzu-maqsadlari, 
armon va o‘kinchlari aks etgan.
Bu yirik asarning bosh g‘oyasi, asosiy g‘oyalari va boshqa 
g‘oyalari mavjud. Har bir qissa yo hikoyada, rivoyat yo voqea 
tasvirida, kattadir-kichikdir, bir muayyan g‘oya ilgari surilgan. 
Biroq shu bo‘laklardan yig‘ilib keladigan bir bosh g‘oya ham bor.

---

Ya’ni barcha qism va bo‘laklar birgalikda amalda ana shu yetakchi 
g‘oyani yuzaga chiqarishga xizmat qilgan.
Bosh g‘oya — vatanni ulug‘lash, xalq qudrati va salohiyatini 
ko‘z-ko‘z qilish, elning yetuk farzandlari qadrini ko‘tarish, shu 
tariqa o‘quvchiga kuchli vatanparvarlik hissini singdirish.
Ana shu bosh g‘oya atrofida markazlashgan davlat qurish, 
insonparvarlik, mehnatsevarlik, tinchlikparvarlik, adolat, ezgulik, 
halollik, mardlikni sharaflab, qonli urushlami qo‘zg‘ash, yovuzlik, 
kishilarga jabr-zulm o‘tkazish, adolatsizlik, munofiqlikni qoralash 
g‘oyalari ham ilgari suriladi.
«Shohnoma»ning bir xususiyati shuki, u forsiyzabon xalqning 
islomdan oldingi davri hayotini qalamga oladi. Shuning uchun 
unda islomiy ruh yo‘q darajada. Undagi voqea va timsollar 
talqinidan tasavvufiy m a’nolar qidirish ham kerak emas.
Bu yirik epik asarning shundan kelib chiqadigan yana bir o‘ziga 
xosligi bor. Firdavsiy arab bosqinidan qutulib, mustaqil davlat tuzgan 
xalqning o‘sha islomdan, ya’ni asar yozilgan davrdan 250—300 
yillar oldingi zamon tarixi, voqea-hodisalari, afsona va rivoyatlarini 
qayta tiklaydi, shu tariqa amalda milliy rulmi uyg‘otislmi ko‘zlaydi.
Bu xuddi qariyb bir yarim asrlik mustamlaka zulmidan qutulib, 
mustaqillikka erishganimizdan so‘ng milliy m a’naviyatimizga 
qaytish, ulug‘ ajdodlarimiz nomini tiklash, qabrlarini obod etish, 
ular yaratgan boy merosni xalqqa qaytarish, ulami tadqiq etib, 
bugun uchun xizmat qildirish va hokazo shu kabi ezgu ishlar 
amalga oshirilganiga o‘xshab ketadi.