Samarqand davlat tibbiyot instituti

13.1.1. O‘tkir gemoliz.
Posttransfuzion gemolitik asoratlarga shubha qilinganda, uning 
tashxisi va terapevtik choralarni imkon qadar qisqa muddatda boshlash 
lozim, chunki gemolizning paydo bo‘lishi holsizlanishga sabab bo‘ladi. 
O‘tkir immunli gemoliz eritrotsitar gemotransfuzion vosita, ko‘pincha 
xolsizlikka sabab bo‘luvchi asosiy asoratlardan biri hisoblanadi. O‘tkir 
postranfuzion 
gemolizning 
negizida 
donor 
antigenlari 
bilan 
antitanachalarning o‘zaro aglyutinatsiyasi yotadi, natijada komplement 
tizimining faollashuvi kuzatiladi. Gemolizning klinik paydo bo‘lishi 
o‘tkir TITQIS –sindromning rivojlanishi, sirkulyatorli shok va o‘tkir 
buyrak yetishmovchiligi rivojlanishi bilan harakterlanadi. Ayniqsa og‘ir 
o‘tkir gemoliz ABO tizimi va rezus omil kelishmovchiligi natijasida 
rivojlanadi. Antigenlarning boshqa guruhlardagi mos kelmasligi ham 
bemorda gemoliz paydo bo‘lishiga sabab bo‘lishi mumkin, ayniqsa 
alloantitanachalar stimulyasiyasi takroriy xomiladorlik sababli yoki 
oldingi transfuziya tufayli kuzatilishi mumkin. Shuning uchun Kumbs 
sinamasi bo‘yicha donorlarni tanlash muhimdir. O‘tkir gemolizning 
klinik alomatlari transfuziyaning boshlanishida yoki undan so‘ng paydo 
bo‘lishi mumkin. Ular ko‘krakda, qorinda yoki belda og‘riq, tana 
haroratini ko’tarilishi, qisqa muddatli qo‘zg‘alishlar bilan harakterlanadi. 

---

O’quv qo’llanma 
186 
Arterial bosimni meyorlashtirish, gemostaz buzilishlarini korreksiyalash 
lozim. 
Qon tarkibiy qismlarini transfuziya qilishda bakterial zararlanishni 
oldini olish uchun bir martalik asboblar ishlatish maqsadga muvofiq, vena 
punksiya qilishda va plastik konteynerni teshishda aseptika qoidalariga 
qat’iy amal qilish va saqlashda harorat tizimini doimiy nazoratda tutish 
lozim. Qon tarkibiy qismlarini quyishdan oldin yaxshilab ko‘zdan 
kechirish va yaroqlilik muddatini tekshirish zarur.