S. M. Turobjonov, T. T. Tursunov, K. M. Adilova

Kislorodning aylanma harakati. Kislorod yerdagi biologik jarayon-larda muhim rol o'ynaydi. U ko‘pgina organik birikmalaming tarkibiga kiradi va tirik organizmlar rivojlanishining asosi bo‘lgan oksidlanish jarayonlarida ishtirok etadi. Kislorod ta’sirida inson va hayvonotlar organizmida modda almashinuv jarayonlari amalga oshiriladi. Tirik organizmlarning hayoti faoliyati bilan uzluksiz bog‘liq bo‘lgan nafas olish jarayonlari kislorodni bog‘lash va C 0 2 ni ajratib chiqarishga asos-langan. 0 ‘lik organizmlarning organik qoldiqlarini parchalashda ham kislorod sarflanadi.
Shu bilan birga texnologik jarayonlarda ham katta miqdorda kislorod sarflanadi. Masalan, barcha yoqilg'i yoqish jarayonlarida o‘simliklaming har yili biosferadagi ishlab chiqargan kislorodining miqdoridan 1 0 % sarflanadi.
Bundan tashqari, metallurgiya va kimyoviy korxonalaridagi jarayon­ lar uchun hamda chiqindilarni oksidlashga biogen yo‘li bilan hosil bo‘lgan kislorodning 10—16% sarflanadi.
Hozirgi kunda buning natijasida sanoati rivojlangan hududlarda o‘simliklar ishlab chiqarayotgan kislorodning miqdori uni sanoatda, transportda hamda inson va hayvonotlar ehtiyojlari uchun sarflanayotgan miqdoridan kamayib ketmoqda.