Rivojlantirish institu ti


  Quyoshning o ‘mi va aylanma harakatlari


bet35/253
Sana16.07.2021
Hajmi
#120939
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   253
Bog'liq
2 5404569494171419775

2. 
Quyoshning o ‘mi va aylanma harakatlari. Agar astronom  ko‘zi 
bilan  qaraydigan  b o is a ,  Q uyosh  bizga eng yaqin  b o ig a n ,  ya’ni  150 
m illion  kilom etr  uzoqlikda joylashgan  oddiy  yulduzlarning  biridir. 
Q uyoshdan chiqqan  nu r bizga sakkiz m inutdan ortiqroq vaqt ichida, 
eng yaqin ikkinchi yulduz Praksima Sentavridan 4,3 yilda yetib keladi. 
S huning  uchun  ham   Q uyosh  bizga  yaqin  b o lg a n lig i  sababii  nuqta 
b o i ib  em as,  balki doira shaklida  k o ‘rinadi.
Q uyosh  olam dagi  behisob  galaktikalardan  biri  b o ig a n   S om on 
y o ‘li  tekisligida joylashgan.  Quyosh  Som on y o lin in g  yadrosidan bir 
necha o ‘nlab  kiloparsek (1  kps —  3,1-  1021  santim etrga teng),  tashqi 
g ardishidan  esa  13  kiloparsek  uzoqlikdagi  spiralsim on  tarm o q d a  
o ‘rnashgan.  G alaktikam izdagi barcha yulduzlar bir-biridan taxm inan 
4 — 6 y o ru g iik  yiliga teng b o ig a n   uzoqlikda h arak at qiladi.
Y ulduzim iz  o ‘z  o ‘qi  atrofida  Y erning  27  sutkasida  b ir  m arta 
to liq  aylanib chiqadi. Quyosh sirtining aylanish tezligi ekvator yaqinida 
taxm inan sekundiga 2 kilom etm i tashkil etadi  (R.  Bekjonov.  Kenga- 
yuvchi  koinot.  „Fan va tu rm u sh ",  1983,  2- son).  Q uyoshning o ‘z o ‘qi 
atrofida  aylanish  tezligi  uning  yuza  qism idagi  d o g la rg a   va  D opier 
effektining  ta ’sirida  y o ru g iik   to lq in la rin in g   o ‘zgarishi  (k o ‘payishi 
yoki  kam ayishi)ga asoslanib hisoblab chiqilgan.
Bizga  eng  yaqin  yulduzga  nisbatan  Q uyosh  Y er  va  boshqa 
sayyoralar  bilan  birgalikda  G erk u les  yulduzlar  turkum i  to m o n   bir 
sekundda  19,7  kilom etr tezlikda harakat qiladi. Yoritkichim iz Som on 
y o ‘li galaktikasining  m arkazi atrofida o ‘z orbitasi b o ‘ylab 200 —  250 
m illion  yilda,  y a ’ni  galaktika  yili  davom ida  bir  m arta  t o li q   aylanib 
chiqadi va harakatining o ‘rtach a tezligi  bir sekundda  250 kilom etm i 
tashkil  etadi.
37


mln.km
5920  .  Pluton
  e .  
1 
4500  .  Neptun 
2
7 ,,Ь л 1
1425  .
777
420
150
108
О
Mushton
‘Idoshlar  17
Asteroidlar
Mirrix
  ©  •*
Ker  © 
Z w A r f l  © 
/4/0/7/  •
Barcha sayyoralar ham  
Q uyosh  a tro fid a   ek liptika 
tekisligida  Q uyoshning  ay­
lanish y o ‘nalishiga m os hol­
da harakat qiladi. Orbitaning 
planda doiraga yaqin sayyo­
ra la rn in g   o rb ita   tekisligi 
Quyoshning  ekvatori tekisli- 
giga deyarli  t o ‘g ‘ri  keladi. 
Quyosh  sistemasining u m u ­
m iy ko‘rinishi 6-  rasm da aks 
ettirilgan.  Bu o ‘rinda alohida 
shuni ta’kidlaymizki, Q uyosh­
ning  qudrati  faqat  sayyora- 
larga  hayotbaxsh  nurlarini 
ta ra tib g in a  q o lm a y ,  ularni 
o ‘z m akonida ,,ushlab“  ham  
turadi.
6 -   r a s m . 
Q u y o sh   sistem a sid a g i  sayyoralar.

Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish