Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

NAZORAT SAVOLLARI

1. 
   Tayyor taomlar sifatini kim va qanday izchillik bilan tek- shiradi?
   
2. 
   Tayyor taomlarni tarqatishda qanday sanitariya talablari mavjudligini aytib bering
   
3. 
   Qaysi taomlarni kelgusi kunga qoldirish taqiqlanadi?
   

OVQATDAN ZAHARLANISHNING ASOSIY SABABLARI VA UNING OLDINI OLISH


Ovqatlanishda sanitariya-gigiyena talablariga rioya qilmas- lik turli mikrobli yoki nomikrobli kasalliklarni keltirib chiqarishi mumkin. Oziq-ovqat orqali kelib chiqadigan kasalliklarni bakteriya, viruslar, gelmintlar va mikroskopik zamburug‘lar keltirib chiqaradi. Zararli mikroorganizmlar
6 9
tayyor ovqatlarga tushishi, ko‘payishi va kasallik paydo bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Odamlarning sanitariya-gigiyena talablariga rioya qilmasligi natijasida quyidagi hollar yuz berishi mumkin:

• 
  bemor shaxslarning ishlashi natijasida kasallikning bosh- qalarga yuqishi;
  
• 
  sifatsiz oziq-ovqatlarni iste’mol qilish;
  
• 
  korxona ishining uzluksiz davom etishi, texnologik jarayonlar va sanitariya-gigiyena talablariga rioya qilmaslik;
  
• 
  shaxsiy gigiyenaning buzilishi.
  

Taom yeyilishi bilan turli kasallik paydo bo‘lishi, sog‘liq yomonlashishi mumkin. Buning sababi oziq-ovqat mahsu- lotiga, taomga turli xil zararli, zaharli moddalar tushib qolishidadir. Idish-tovoqlarning yaxshi yuvilmasdan dezin- feksiyadan so‘ng ishlatilmasligi, oshpazlar, tayyorlovchilar- ning befarqligi sababli mahsulotlarga mikroblar ilashishi, tashqi muhitning salbiy ta’siri tufayli taomga zaharli elementlar o‘tirishi mumkin.
Buni ko‘pincha oziq-ovqatdan zaharlanish deyiladi.
Ovqatdan zaharlanish uch guruhga bo‘linadi:
1 — mikroblar orqali, 2 —mikrobsiz, 3 — kasallik kelib chiqishi aniqlanmagan.
Alkogol ichimliklar ichib zaharlanish oziq-ovqat zahar- lanishiga kirmaydi. Ovqatga zahar qo‘shilsa yoki yanglish qo‘shilsa, bu holat ovqatdan zaharlanishga qo‘shilmaydi.
Yuqumli kasalliklardan — dizenteriya, vabo, tif va bosh- qalar ichak infeksiyasiga kiradi, chunki bu kasalliklar oziqa orqali emas, suv, kir qo‘l va idish-tovoq orqali o‘tishi mumkin.
Oziq-ovqatdan zaharlanish va ichak infeksiyasini pasay- tirish uchun: oziq-ovqat korxonalarining sanitariya-gigiyena, sanitariya-texnik holatini, ovqat tayyorlashning texnologik jarayonini yaxshilash kerak. Shuningdek, oziq-ovqat obyektlari xodimlarining sanitariya savodxonligi yuqori bo‘lishi, ular texnologik intizom va shaxsiy gigiyena talablariga rioya qilishlari shart.
7 0