Qismidan chetga chiqadi va shtanga Bilan birgalikda siljiydi. Klapan esa prujina

2. Nomustakil osmaning tuzilishi,  ishlashi va qo’llanilishi.

Ma’lumki avtomobil notekis yo’llarda yurganda yoki har xil tezlikda

harakatlanganda g’ildirak orqali kuzovga turtki va siltov kuchlari uzatiladi. Bu

kuchlarni yumshatish maqsadida osmada shaklni o’zgartiradigan elastik

differentsiallanuvchi qismlardan foydalaniladi. Elastik qismlarga raqamli ressora

spiralsimon prujina va burilishga ishlaydigan tortsion sterjeni ishlatiladi.

Nomustaqil osmada chap va o’ng g’ildiraklar ko’prikka o’rnatilgan bo’lib,

ko’prik esa ressoralar vositasida rama yoki kuzovga biriktirilgan. Bir g’ildirakning

silkinishi va tebranishi ikkinchi g’ildirakka xam uzatiladi. (15.2-chizma). Bu

osmada g’ildirak avtomobilning bo’ylama o’qlariga nisbatan tik-tekislikda siljiydi

va tebranadi.

Bu turdagi osmalar yengil avtomobillarning ketingi ko’prigiga va yuk

avtomobillarning va avtobuslarning ketingi xamda oldingi ko’priklariga

o’rnatilgan. Avtomobil notekis yo’lda yurganda ressor yoki prujina skilib

g’ildirakdan ramaga yoki kuzovga o’tadigan turtkilarni yumshatadi.

---

145

13.2-chizma. Nomustakil osma.

Prujina kerilganda rama yoki kuzovni tebratadi va bu tebranishlarni o’z

vaqtida yengil avtomobillarning ketingi ko’prigiga va o’rtacha yuk ko’taradigan

yuk avtomobillar (GAZ-53A, ZIL-130) ning oldingi ko’prigiga o’rnatilgan

amortizator yordamida so’ndiriladi. Yuk avtomobil va avtobuslarda ko’priklarga

tushayotgan yuklanishlar o’zgarib turadi. SHu sababli asosiy ressoradan tashqari

ko’shimcha kichik ressoralar o’rnatilgan. Katta yuklanishlarda va tekis yo’llarda

avtomobil yurganda ko’shimcha ressoralar ishga tushadi. Yuklanishlar to’la

bo’lmaganda faqat asosiy ressoralar ishlaydi. SHu bilan avtomobilning ravon

ishlashi ta’minlanadi.