«применение современных информационно коммуникационных технологий в проведении реформ в новом узбекистане»

«Yangi O‘zbekistonda islohotlarni amalga oshirishda zamonaviy axborot-kommunikatsiya 
texnologiyalaridan foydalanish» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya 
Andijon 
 
27-29 oktabr 2021 yil 
280 
Boshlang’ich 
dastur
Leksik tahlilchi
Sintaktik tahlilchi
Semanti 
tahlilchiga
Simvollar jadvali
getNextToken
Token
2-rasm Sintaktik tahlil va leksik tahlilning o’zaro aloqalari 
Leksik tahlilchi joriy tokenni tayyorlash bilan birgalikda quyidagi qo’shimcha 
ishlarni ham bajarishi mumkin: 

Keraksiz simvollar (izoh, ortiqcha probel, tabulyatsiya, yangi satr 
belgisi va h.k.) ni tahlab o’tish. 

Leksik xatolarni aniqlab xatolarni boshlang’ich kod matni bilan 
sinxron ravishda dasturchiga ko’rsatish. 

Makroprotsessor ishlatgan makroslarni ochish. 
Grammatik tahlil jarayonini ikkiga: leksik va sintaktik tahlil jarayonlariga 
taqsimlash orqali quyidagi natijalarga erishamiz: 

Tizim arxitekturasini soddalashtirish. Leksik masala va sintaktik 
masala o’zaro farqlanadi. Formal til grammatikasi leksik qoidalar va sintaktik 
qoidalarga bo’linadi. Leksik masalalar leksik tahlil fazasida, sintaktik masalalar esa 
sintaktik tahlil fazasida yechiladi. Masalan, sintaktik tahlil jarayonida keraksiz 
simvollarni yo’qotish bu ishni leksik tahlilda amalga oshirishdan ko’ra ancha 
murakkab amalga oshirilgan bo’lar edi. 

Leksik tahlil va sintaktik tahlil masalalarini yechish o’z novbatida mos 
effektiv matematik apparatlar va mexanizmlarni ishlatadilar. 
Leksik qoidalar sintaktik Leksik tahlil regulyar grammatika va 
chekli avtomatlar apparatlarini ishlatsa, sintaktik tahli – 
kontekstdan xoli grammatika apparatini ishlatadi 

Kompilyator 
kirish 
qurilmasini 
o’zgartirish 
soddalashadi. Kirish qurilmasi bilan faqatgina leksik tahlil 
bog’lanadi xolos. 
Sintaktik tahlil kompilyatsiya jarayonining ikkinchi 
bosqichidir. U tokenlarni kirish sifatida oladi va chiqish sifatida 
tahlil daraxtini yaratadi. Sintaksisni tahlil qilish bosqichida 
tahlilchi tokenlar ifodasi sintaktik jihatdan to'g'ri yoki yo'qligini 
tekshiradi. 
Semantik tahlil - bu kompilyatsiya jarayonining uchinchi 
bosqichi. Bu tahlil daraxtining til qoidalariga mos kelishini 
tekshiradi. Semantik tahlil identifikatorlarni, ularning turlarini va 
ifodalarini kuzatib boradi. Semantik tahlil bosqichining natijasi - 
daraxt izohli sintaksisi. 
Oraliq kod ishlab chiqarishda kompilyator dastlabki kodni 
oraliq kodga ishlab chiqaradi. Oraliq kod yuqori darajali til va 
mashina tili orasida hosil bo'ladi. Oraliq kodni shunday yaratish kerakki, siz uni 
natijaviy mashina kodiga osongina tarjima qilansin. 

---