Предмети, ма+сади ва вазифалари. Р е ж а : “Касбий махорат” фанининг предмети



Download 0,87 Mb.
bet20/32
Sana22.02.2022
Hajmi0,87 Mb.
#115202
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   32
Bog'liq
Касбий махорат

17-МАВЗУ. КАСБИЙ КОБИЛИЯТ.

РЕЖА:

  1. Касбий кобилиятнинг педагогик характеристикаси

  2. Педагогиккобилиятнинг турлари.

  3. Укитувчининг иродаси сабр-токат ибрат намуна була олиш кобилияти.

Касбий кобилият - одамнинг шундаи психологик хусусиятларидирки, билим, малака орттириш шу хусусиятларга боглик булади.
Одамнинг кобилиятлари билим ва куникмаларни эгаллашда мухим хисобланади. Бу билим ва куникмалар эгалландими ёки йукми - буларнинг хаммаси, жуда куп шароитларга богликдир.
Кобилият тараккий этмай, сулиб кетиши хам мумкин. Укувчида хали зарур куникма ва малакалар тизими хамда мустакил билимлар ва таркиб топган иш услублари йуклигига асосланаб, жиддий текширмай шошилинч равжида унда кобилиятлар йук деб хулоса чикариш педагогнинг жиддий хатоси булади. Кобилиятлар билим, малакалар, куникмаларда куринмайди, балки уларни эгаллаш динамикасида намоён булади, йъни бошкача айтганда мазкур фаолият учун мухим булган билим ва куникмаларни узлаштириш жараёни турли шароитларда канчалик тез, чукур, енгил ва мустахкам амалга оширишингизда намоён булади.
Демак, кобилият шахснинг фаолиятини муваффакиятли амалга ошириш шарти хисобланган ва билим, куникма хамда малакаларни эгаллаш динамикасида юзага чикадиган фаркларда намоён буладиган индивиудал -психологик хусусиятдир. Агар шахснинг маълум сифатлари йигиндиси одамнинг педагогик жихатдан асослаб берилган вакт оралигида эга,ллаган фаолияти талабларига жавоб берса, бу нарса бизга, унда мазкур фаолиятга нисбатан кобилияти бор деб хулоса чикаришга асос булади.
Кобилиятлар тараккиётнинг юксак боскичига истеъдод деб аталади. Истеъдод деб одамга кандайдир мураккаб мехнат фаолиятини муваффакиятли мустакил ва оригинал тарзда бажариш имконини берадиган кобилиятлар уюшмасига айтилади. Истеъдод махоратнинг дастлабки шарти булиб, лекин махоратнинг узидан анча узокдир. Мохир уста булмок учун жуда куп ишлаш керак, Истеъдод мехнатдан озод килмайди, катта ижодий ва зур мехнатни таказо килади. Истеъдодли кишилар шубхасиз мехнат оркали оламга машхур булган махорат даражасига эришганлар.
Касбий кобилиятнинг асосий__турлари. Педагогик фаолиятнинг самарали булиши, педагогик махоратга эришиш учун укитувчида куйидаги кобилият турлари мавжуд булмоги ва тарбиялаб етиштирилмоги лозим.Билим кобилияти, тушунтира олиш кобилияти, нутк кобилияти, ташкилотчилик кобилияти, обру орттира олиш кобилияти, диккатни таксимлай олиш кобилияти Бу касбий кобилиятлар шахснинг ахлокий томонини хам эмационал - иродавий томонини хам характерлаб беради.
1.Билиш кобилияти - фанни тегишли сохаларига оид (математика, адабиёт, тарих) кобилиятидир. Бундай кобилиятга эга булган укитувчи фанни укув курси хажмидагина эмас, балки анча кенг ва чукуррок билади, уз фани сохасидаги кашфиётларни хамиша кузатиб боради.
2.Тушунтира олиш кобилияти - укитувчининг укув материалини укувчиларга тушунарли килиб баён этиш, укувчиларда мустакил равишда фаол фикрлашга кизиктиришдир. Ук.итувчи зарур холларда укув материалини узгартира олиш, к,ийин нарсани осон, мураккаб нарсани оддий, ноаник, нарсани тушунарли к,илиб ужувчиларга етказа олиш даркор. Удитувчи ук,увчини мустакил фикрлашини рагбатлантира олади.
Кобилиятли педагог укувчиларнинг билим ва камолат даражасини хисобга олади, уларнинг нимани билишлари ва хали нимани билмасликларини, нимани унутиб куйганликларини тасаввур этади. Бундай укитувчилар укувчиларни эмас, балки узларини назарда тутадилар, Кобилиятни, тажрибали укитувчи узини укувчининг урнита куя олади. Унинг катталарга аник ва тушунарли берган маълумоти, укувчиларга тушунарсиз ва мавхум бир нарса булиши мумкин. Шунинг учун у баён этишни характер ва шаклини алохида уйлаб чикади, хамда режалаштиради.
Кобилиятли укитувчи материални баён этиш жараёнида турли укувчиларнинг кандай узлаштираётганларини катор белгилар асосида тугри аниклаб олади. Ва зарурат тугалган холл\арда баён килиш усулини узгартиради. У тегишли вазият юзага келмагунча иш бошламайди.
3.Кузатувчанлик кобилияти - укитувчининг, тарбияланувчининг ички дунёсига кира олиш кобилияти. Укувчи шахсни ва унинг вактинчалик рухий холатларини жуда яхши тушуна билиш билан боглик булган психологик кузатувчанликдир. Кобилиятли укитувчи укувчининг ички ва ташки холатдаги жуда арзимаган узгаришларни хам фахмлаб олади. Укитувчи бирор укувчини хафа булганини ёки дарс тайерламаганини кузидан билади.
4. Нутк кобилияти: - нутк ёрдамида шунингдек имо-ишора воситасида уз фикр ва туйгуларини аник ва равшан ифодалаш кобилиятидир. Бу укитувчилик касби учун жуда мухимдир.
Укитувчининг нутки дарсда хамиша укувчиларга каратилган булади. укитувчии янги мавзуни тушунтираётган, укувчининг жавобини тахлил килаётган, маъкуллаётган ёки коралаётган булса хам, унинг нутки хамиша узининг ички кучи, ишончи, узи гапираётган нарса билан кизикаётганлиги билиниб туради. Фикрлар ифодаси укувчилар учун аник; ва соддд тушунарли булади. Укитувчи узундан узок жумлалар, мураккаб суз бирикмалари, кийин термин, ибораларни куллашдан кочади. Уринли юмор; хазил, енгилгина истехзо билан яхши муносабатда булади. Укитувчини нутки аник, жонли, образли, талаффузи жихатдан эркин, ифодали, хис-хаяжонлн булиб, унда стилистик, гарамматик, фонетик нуксонлар учрамаслиги лозим. Айримлар тез, айримлар секин гапиришга мойил буладилар. укувчиларнинг узлаштирищлари учун уртача, жонли нутк, яхши натижа иеради.
5.Ташкилотчилик кобилияти укувчилар жамоасини уюштириши, укувчилар мухим вазифаларни хал этиш рухлантиришни, уз ишини тутри уюшганлигини назарда тутади.
Уз ишини тугри режалаштира олиш ва уни назорат кила билиш назарда тутилади. Тажрибали укитувчиларда вактни хис эттириш, вактни тутри аниклай олиш, белгиланган муддатда хусусияти хосил булади.
6. Обру орттира олиш кобилияти - укувчиларга бевосита эмационал. иродавий таъсир курсатиш ва шу асосдагина эмас, балки ук.итувчининг фанни яхши билиши, мехрибонлиги, назокатлилиги асосида хам к,озонилади. Шунингдек, укувчиларга таълим - тарбия бериш маъсулиятини хис этишга, узини хак эканлигига ишонишига, бу ишончни укувчиларга етказа олиш кабиларга хам боглик,, укувчилар куполлик килмайдиган, хуркитмайдиган тутри талаб к,уя оладиган укитувчини хурмат киладилар.
7. Коммуникатив - тугри муомала кила олиш, кобилиятли болаларга якин булиш, улар билан педагогик нуктаи назардан жуда самарали узаро муносабат урната билиш педагогик назокатнинг мавжудлигини билдиради.
8. Келажакни кура билиш кобилияти - уз харакатларининг Касб-хунар таълимининг давлат таълим стандартини ишлаб чикишда 'Таълим тут-риси»даги Конун, "Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури" тугрисидаги хужжатлар асос булиб хизмат килади.
Касб-хунар таълимнинг давлат таълим стандарти куйидаги принципларга таянган холда ишлаб чикилди.
- Давлат таълим стандарти давлат ва жамият талабларига шахс эхтиёжига мослиги;
- укув дастурлари мазмунининг жамият ижтимоий, иктисодий тараккиёти хамда фан техника ривожланиши билан богликлиги;
- касб-хунар таълимининг бошка таълим турлари ва боскичлари билан узликсизлигини ва таълим мазмунинг узвийлиги;
- касб-хунар таълимнинг инсонпарварлиги.
- таълим мазмунининг Республикадаги барча худудларида бирлиги ва яхлитлиги;
- касб-хунар таълимининг мазмуни шакли вазифалари ва усулларини танлашда инновацияларига таяниш;
- 'Таълим тутриси»даги Конунг "Кадрлар тайёрлаш Миллий дастури': тугрисидаги хужжатларида ифодаланган замонавий талаблар;
- илгор демократик хорижий мамлакатларининг таълим сохасида тажрибаларидан миллий хусусиятларини хисобга олган холда фойдаланиш.
Таянч укув режаси укув предмети буйича бериладиган таълим мазмунини укувчига етказиш учун ажратилган укув соатларининг минимуми хажмидаги микдорини ифодалайди. У хар бир гурухда муайян укув предмети буйича давлат стандартларига мувофик бериладиган таълим мазмунини аниклашга асос булади.
Таянч иборалар: Касбий кобилият, касбий кобилиятнинг педагогик характеристикаси, педагогик кобилиятнинг турлари, укитувчининг иродаси сабр-токат ибрат намуна була олиш кобилияти, этнопсихологик хусусиятлари.
Такрорлаш учун саволлар.

  1. 1. Касбий кобилият нима?

2. Касбий кобилиятнинг педагогик характеристикаси
3.Педагогик кобилиятнинг турлари кайсилар.
4.Укитувчининг иродаси сабр-токат ибрат намуна була олиш кобилияти.
5. Укитувчининг индивидуал хусусиятлари.
6. «Ы=итувчи былиб ту\иладилар» деган иборага =андай =арайсиз? Изощланг.
7.Сизда ы=итувчилик =обияти борми? Ызингизни ы=итувчиларни ырнига =ыя оласизми?
8.Ы=итувчининг ы=итувчилик =обилиятининг шакллантириш услубиёти.

Download 0,87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   32




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish