Plan: The verb. Characteristics of the verb according to the suggested criteria


O‘zbek tilidagi fe’llar birikuvchanlikka ko‘ra



Download 0,87 Mb.
Pdf ko'rish
bet25/36
Sana11.07.2022
Hajmi0,87 Mb.
#777880
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   36
Bog'liq
1-MAVZU

. O‘zbek tilidagi fe’llar birikuvchanlikka ko‘ra
 o‘ng qo‘lda 
ot, olmosh va qo‘shimchalar bilan qo‘shilib kelishi mumkin va fe’l har 
doim gap oxirida qo‘llaniladi: 
Dilbar kitob(ism) o‘qidi(fe'l) 
Dilbar tez (zarf) o'qidi( fe'l) 
Dilbar uni (olmosh) ko‘rdi (fe’l) 

1.3
. Ingliz tilidagi fe'llar modal fe'llar
, modal iboralar va yordamchi 
fe'llar bilan birlashtirilishi mumkin. Bu fe'llar so'zlovchining o'z 
harakatiga, holatiga va voqelikka munosabatini bildirish uchun 
ishlatiladi. Bu fe’llar: can, could, may, might, should, must, to, to, be to, 
ought to, muhtoj, will, should, will, would, have, had, be, va hokazo: I 
can help you today ; Siz darslarga o'z vaqtida kelishingiz kerak; Uyda 
onangizga yordam berishingiz kerak; Xohlagan vaqtda mening oldimga 
kelishingiz mumkin; Bugun onamga qarashim kerak, u kasal bo'lib 
qoldi; Kecha men buvimnikiga tashrif buyurishim kerak edi, u mendan 
buni so'radi, lekin men juda band edim va va'damni bajara olmadim; Siz 
bobo-buvingizga yordam berishingiz kerak. O‘zbek tili tarkibida modal 
fe’llar mavjud emas. Ingliz tilidagi modal fe'llarning vazifasi modal 
so'zlar yordamida bajariladi: Siz darslarga vaqtida kelishingiz kerak ; 
Siz uyingizga yordam berishingiz kerak ; Siz menikiga paytingizda 
kelishingiz mumkin. 
 
2. So‘z yasalishiga ko‘ra fe’l yasalishi mumkin: 
a) affiksal morfemalar: anglash, qoralash, anglatish;ish-ishla, qaychi-
qaychila; 
b) ingliz tilida unumli bo'lgan prefikslar bilan: noto'g'ri tushunish
noto'g'ri talaffuz qilish, undirish, qayta yozish, natija; Prefiks bilan fe’l 
yasalishi o‘zbek tiliga xos emas. Prefikslash o‘zbek tiliga xos tipologik 
xususiyat emas. Oʻzbek tilidagi mavjud soʻzlar arab va eron tillaridan 
oʻzlashgan soʻzlardir; 
v) tovush almashinuvi bilan: qon- qon, oziq-ovqat; siz-sez( his qilasiz); 


d) so‘zdagi urg‘u o‘rni o‘zgarishi bilan: ‘eksport- eksportga, ‘import- 
importga, ‘transport- to transport’; olm'a-'olma (olma-olma) 
e) leksika orqali – grammatik morfemalar: olmoq, ko‘rmoq, ko‘rmoq, 
qidirmoq, qo‘ymoq, qo‘ymoq; 
f) kompozitsiya: oqlash, xayol, qosh urish; 
g) konvertatsiya qilish orqali: tutun- chekmoq, sevgi- sevmoq, umid- 
umid; 
z) ot+fe’l va fe’l+fe’l birikmasi orqali o‘zbek tilida qo‘shma fe’llar 
yasaladi:bayon qilmoq, hurmat qilmoq, kashf etmoq, olib kelmoq, sotib 
olmoq 

Download 0,87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish