O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

bo'lgan jangda Xiva qo'shinlari butunlay tor-mor etildi. Elbarsxon o'ldi- 
rildi.
Nodirshoh 1740-yili Xivaga o‘z odamini hokim etib tayinlab, Eronga 
qaytadi. Xivada Eron boshqaruv tizimi o'matiladi. Aholiga «moli omon» 
solig'i solinadi. Ana shundan keyin Xiva xonligida parokandalik kuchay- 
di. O'zaro urushlar natijasida bir qancha vaqt turkman qabilalari- 
yovmutiar ustun kelib turdi. Endi Xiva mustaqilligini yo'qotdi, qadimiy 
madaniy mamlakat bosqincliilik va talon-toroj maydoniga aylantirildi. 
Osiyo va Yevropani birlashtiruvchi karvon yo'li o'zining ahamiyatini to'la 
yo'qotdi. Xon lar esa amalda inoqlar qo'lida itoatkor bo'lib qoldilar.
Nodirshoh bosqiniaa aarshi kurash.
Orol dengizining shimolida 
istiqomat qilib turgan o'zbek qabilalari 1741-yili eronliklar zulmiga 
qarshi qo'zg'olon ko'tardi. Bu vaqtda Nodirshoh Dog'iston yurishi bi- 
Ian band edi. U o'g'li Nasrulla boshchiligida qo'zg'olonchilarga qarshi 
qo'shin jo'natdi. Nasrulla qoZg'olonni bostirib, Xiva taxtiga Elbarsning 
o'g'li Abu Muhammad (Abulg'ozixon)ni o'tqazdi. So'ng Orolbo'yi va 
xivaliklardan qo'shin to'plab, otasiga madad berish uchun Dog'istonga 
jo'natdi. Qo'zg'olon sababchilari bo'lgan turkman yovmutlarini Xuroson 
hududiga ko'chirtirdi.
Keyin Xiva taxtiga o'tqazilgan qozoq sulolasidan G‘oyi!> ibn Botir 
(Qoraboyxon, 1746 - 1756) inoqlar nufuzini yo'qotish uchun kurashdi. 
Ular esa G'oyibning inisi Abdulla boshchiligida xonga qarshi qo'zg'olon 
ko'tardilar. Qo'zg'olonga Buxoroamiri Muhammad Rahimxon aralash- 
di. G'oyibni taxtdan tushirib, o'z vakili Temurg'ozini xon etib tayinlaydi. 
Muhammad Rahimxon vafot etgach (1758-yili), o'zbek qabilalaridan 
inoqlar hokimiyatni yana qo'lga oladilar.