O'zbekiston tarixidan universal qo'llanma

bilan 1417-yili
Buxoroda, 1417 - 1420-yillarda Samarqandda 
va 
1933-yili G'ijdu-
vonda madrasalar qad ko'taradi. Buxoro madrasasining darvozasiga 
«Bilim olish h arblrm u sulm on a yo lva erkakningburchidir»
degan kalima 
o'yib yozib qo‘yiladi. Bu madrasalarda ilohiyot ilmlari: Qur’on, Hadis, 
tafsir, fiqh (din va shariat qonun-qoidalari) bilan bir qatorda riyoziyot 
(matematika), handasa (geometriya), ilmi hay’at (astronomiya), tibbi- 
yot (meditsina), tarix, geografiya, ilmi aruz (poetika), arab tili va uning 
morfologiyasi (qofiya) kabi duriyoviy ilmlar ham o'qitilardi.
U lug'bek m adrasasi.
1420-yili ochilgan Samarqand madrasasi 
ikki
qavatli, 
ellik hujrali 
bo'lgan. Har birhujra 
uch xona: qaznoq 
(omborxona), 
yotoqxona va darsxonaga 
boïingan. Madrasada yuzdan ortiq talaba 
istiqomat qilgan va ta’lim oigan. Madrasada o'sha zamonning iqtidorli 
olimlaridan mavlono 
Shamsiddin Muhammd Havofiy 
yetakchi mudarris 
bo'lgan. 0 ‘rta asrlarning mashhur olimlari 
-Qozizoda Rumiy, G'iyosid-
din Jamshid Koshoniy, Mirzo Ulug'bek 
va uning shogirdi 
Alouddin Ali
Qushchi 
turli fanlardan dars berganlar. Madrasa ochilgan kuni birinchi 
darsni 
Shamsiddin Muhammad Havofiy 
o'qigan, darsdatolibi ilmlardan 
to‘qson nafari qatnashgan. Madrasada ilmi hay’at (astronomiya)dan darsni 
Qozizoda Rumiy otgan. Madrasada kamida15-16yiltahsil ko'rib, uning 
dasturi bo'yicha fanlarni to‘la o'zlashtirgan va imtihonli saboqlarda o‘z 
bilimini namoyish qilolgan tolibi ilmlarga 
sanad 
yozib berilgan.
R asadxona.
Mirzo Ulug'bek 14 2 4 - 1428-yillarda shaharyaqinidagi 
Obirahmat 
anhori bo'yida 
rasadxona 
qurdirdi. I lanuzgacha olimlarning 
qiziqishini uyg'otib kelayotgan bu ulkan imoratning balandligi 31 m edi. 
Binoning ichki sahni sekstant va koridorlar bilan uch qismga ajratilgan. 
Rasadxona joylashgan bu mavze mahalliy aholi orasida