O‘zbeкiston respubliкasi



Download 3,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet87/382
Sana14.06.2022
Hajmi3,47 Mb.
#669866
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   382
Bog'liq
hozirgi ozbek tili

Eskirgan leksika. 
Eski qatlamga oid leksemalar o‗ziga xos 
xususiyatlariga ko‗ra ikkiga bo‗linadi: 
1)
tarixiy leksema; 
2)
arxaik leksema. 
Tarixiy leksema 
hozirgi o‗zbek tilida qo‗llanuvchi o‗tmishga oid, 
iste‘moldan chiqib ketgan narsa-hodisani bildiruvchi leksemadir. 
Masalan, 
sovut

qozi

qalqon

dubulg„a

amir

bek

qul

xon

kashkul 
kabi. 
Tarixiy leksema bildiradigan narsa-hodisa iste‘moldan chiqib, 
o‗tmish voqeligiga aylanganligi sababli, bu leksemaning ko‗pchiligi 
hozirgi davr kishisi uchun notanish bo‗lishi mumkin. 
Tarixiy leksema hozirgi o‗zbek tilida ham zarurat taqozosiga 
ko‗ra qo‗llaniladi. Xususan, tarixga oid ilmiy asar va darsliklarda, 
o‗tmish voqealarini aks ettiruvchi badiiy asarlarda bunday leksema 
cheklanmagan darajada ishlatilishi mumkin. Misollar: 
1. 
Dehqonlarning so„nggi hisoblariga ko„ra, bug„doylari besh 
botmon 
chiqishi kerak edi 
(S.Ayn.). 2. 
Bir chekkada bizning chilimga 
O„xshagan, lekin 
nay 
o„rniga uzun rezinka o„rnatilgan bir balo 
(M.Ism.)
. 3. U qishloqlarda faqat qiz 
cho

rilardan 
qirq nafar bo„lib, 
ularga egalari ko„p zulm qilar ekanlar 
(S.Ayn.). 
4. Xo„jayin podshoga 
o

lpon 
to„laganda biz to„lamaymizmi? 
(N.Saf.). 
5.Said Abdullaxon 
to

ra 
ot ustida turgan holda o„zining ingichka ovozi bilan 
biyga 
savol 
qildi 
(Mirm.). 
6. Choyxonada uzun bo„yli, uzun quloqli 
qalandar 
ko„zlarini yumib... Mashrabdan g„azallar o„qiydi. 
(Oybek). 
Ayrim polisemantik leksemalarning ba‘zi ma‘nolari tarixiylashib, 
boshqa ma‘nosi umumiste‘molda saqlanib qolishi mumkin. Masalan, 
millat 
leksemasining quyidagi gaplardagi ma‘nosiga diqqat qiling: 
1. 
Yoshlar, keksalar, qizlar, juvonlar orasida turli 

Download 3,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   382




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish