O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti

Dars planiniig namunaviy shakli. 
Darsnnng maqsadini ifodalab, o`rganish va mustahkamlash planlashtiriladigan bilim va 
amaliy malakalarni ko`rsatish kerak. Darsning jihozlanishida dars davomida qanday 
asboblar, moslamalar, jihozlar, ko`rsatmali qo`llanmalar, materiallar zarurligini nazarda 
tutish lozim. 
Ko`pincha topshiriqqa kombinasiyalangan dars kiradi, chunki uni o`tkazyshda har xil 
didaktik vazifalar hal qilinadi. Bunday darsning strO’qturasi quyidagicha bo`lishi mumkin: 
Tzshkiliy qism. 
Utilgan materialni (savolni) tekshirish. 
Yangi materialni bayon qilish (qisqa konspekt). 
Kirish instruktaji. 

---

O’quvchilarning mustaqil ishi. 
Joriy instruktaj. 
O’quvchilarning mustaqil ishi. 
Yakunlovchi instruktaj. 
Ish o`rinlarini yig’ishtirnsh. 
Plan-konspektda darsshshg borishnni yoritishda ana shunday mulohazalarga 
asoslanish zarur. 
Bilimlarni tekshirish imkoni boricha yangi materialni idrok etishga va mosnat 
topshirig’iggi bajarishga tayyorgarlik bosqichi sifatida tashkil qilipishi kerak. Shuning uchun 
darsning konkret mazmuniga, shuningdsk, oldingi o`quv materialiga bog’liq xolda bilimlarni 
tekshirish har xil yo`sinda o`tkazilishi mumkin. 
Agar o`huvchilarning mazkur darsga bevosita daxli yo`q material bo`yicha bilimlarini 
tekshirish lozim bo`lsa, 10—15 minut vaqt ajratib kontrol ish o`tkazish mumkin, Bunda 
o`quvchilarga 2—3 ta savol (yoki bir necha variantli topshiriq) beriladi, o`quvchilar yozma 
ravishda javob qaytaradilar. Bu borada ayrim o`qituvchilar programmalashtirilgan frontal 
so`rashdan foydalanmoqdalar. 
Agar o`tgan mashg’ulotlarda olingan bilimlarni yangi materialni idrok etish uchun 
tekshirish zarur bo`lsa, so`rash tushuntirishni boshlashdan oldin o`tkaziladi. Bordiyu bu 
bilimlardan amaliy ishda foydalanish zarurati tug’ilsa, material kirish instruktaji prosessida 
takrorlanadi. Bunda takror- lash uchun beriladig’an savollarni mehnat topshiriqlariga qo`shish 
ma’qul. 
Takrorlash uchun beriladigan savollarni oldindan puxta o`ylash va darsning plan-
konspektida ko`rsatish lozim. 
Yangi naterialning hajmi va murakkabligiga qarab dars konspektida tushuntirishning 
plani yoki qisqacha mazmuni beriladi. 
Agar yangi material murakkab va hajmi katta bo`lsa, tushuntirish oxirida uni 
o`quvchilar qandaY o`zlashtirgankni tekshirish mumkgsh. Bunday hollarda darsning plan-
konspektida bilimlarni tekshirish uchun savollar keltiriladi. 
O’quvchilarning mustaqil ishi darsning plan-konspektida alohida o`rin olishi kerak. 
Umuman darsning samaradorligi uning ana shu bosqichi qanchalik chuqur o`ylab tashkil 
qilinishiga bog’liq bo`ladi. Bunda o`quvchilarning mustaqil ishidagi vazifalarni belgilash 
o`qituvchining vazifalarini belgi-lashdan ancha oson ekanligini nazarda tutish lozim. Buning 
ajablanarli joyi yo`q. Zotan o`quvchining vazifalari aniq ifodalash mumkin bo`lgan mehnat 
topshirig’i bilan belgilanadi. Uqituvchining vazifasi topshiriqning murakkabligiga, 
o`quvchilar faoliyati qanday o`tishiga, ya’ni ular topshiriqni bajarishda qanaqa xatolarga yo`l 
qo`yishiga, qanday qiyinchiliklarga duch kelishiga bog’liq bo`ladi. Shuning uchun o`qituvchi 
o`quvchilarning mustaqil faoliyatida, bo`ladigan ishni planlashtirnshda ular yo`l qo`yishi 
mumkin bo`lgan xatolarni analnz qilishi kerak. O’quvchilar programmaga muvofiq yil saynn 
tipovoy ishlarni bajara boradilar, shuning uchun taxminan bir xil qiyinchiliklarga duch 
keladilar va bir xil xatolarni takrorlaydilar. Tajribali o`qituvchilar ana shu qiyinchilik va 
xatolarpi yaxshi biladilar, zndigina ishlayotgan o`qituvchilar esa bularni metodik 
adabiyotlardan bilib olishlari mumkin. Ana shu maqsadda o`quvchilarga beriladigan mehnat 
topshirig’iii avval o`qituvchining o`zi bajarib ko`rishi zarur. Shuning uchun darsniig plan-
konspekti bilan birga o`quvchilarning mehnat ob’ekti sifatidagi buyumni tanlash ham kerak. 
Frontal, gruppavoy va individual instruktaj bo`la oladigan joriy instruktajni 
planlashtiring. Yakunlovchi instruktaj mazmunini yoritib, o`quvchilarning diqqaty xususan 
nimaga qaratilishini; ularga keyingi mashg’ulotga tayyorlannsh bo`yicha qanday topshiriq 
berilishini ko`rsating. 
Dars p l a n-k o n s p e kt i n i ng namunasi