O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi o’rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi

Optik-akustik analizator
6.17.- rasmda optik-akustik analizatorning printsipial sxemasi keltirilgan. Nur 
qabul qiluvchi idish tekshirilishi kerak bo'lgan gaz komponenti bilan to'ldirilgan. 
Manba 
2 
dan berilgan infraqizil nurlar oqimi oyna 
1 
dan qaytib, tekshirilayotgan 
aralashma bilan birgalikda kyuvet 
3 
dan o'tib, nur qabul qilish idishiga boradi. 
Kyuvetni to'ldiradigan tekshiriladigan aralashma 
8 
hamda nur qabul qilish 
kamerasini to'ldiradigan komponent bo'lmaganda, mikrofon 5 dan olinadigan signal 
kuchaytirgich chiqishida eng katta qiymatga ega bo'ladi. 
 
6.17. - rasm.
 
Optik-akustik analizatorining printsipial sxemasi. 
Komponent paydo bo'lishi bilan, uning kontsentratsiyasiga mos ravishda signal 
kamayadi. Nurlanish oqimining uzilishi abtyurator 10 orqali amalga oshiriladi. 
Abtyurator berilgan burchak tezlik bilan aylanadigan kesilmalardan iborat disk 
ko'rinishiga ega. Kyuvet va nur qabul qilish kamerasining shishalari infraqizil 
nurlarni o'tkazish xususiyatiga ega bo'lgan materialdan tayyorlanadi (ftorli litiy yoki 
toblangan korund). Ko'rilgan sxemalarning yuqori aniqlikka ega emasligi ularning 
asosiy kamchiligi hisoblanadi. Bu kamchilik ayniqsa kichik kontsentratsiyalarda 
kuchaytirgichning kuchaytirish koeffitsiyenti va o'lchash sxemasining qator 
parametrlarining tebranishi natijasida yuzaga keladi. 
Ikkita kyuvet (ishchi va taqqoslovchi kyuvetlar) qo'llanilgan differentsial 
sxemada esa (6.18 - rasm) yuqori aniqlik ta'minlanadi. Tekshirilayotgan gazli 
aralashma ishchi kyuvet 
2 
orqali o'tadi. Taqqoslovchi kyuvet 
3 
esa toza havo yoki 
azot bilan to'ldirilgan. Nurli energiya abtyurator 1 orqali o'tadi. Nurni qabul qiluvchi 
kameralar qarama-qarshi ulangan. 
Nurlanish oqimlari bir xil bo'lib, ishchi kamerada yutiladigan komponent 
bo'lmagan holda, chiqish signali bo'lmaydi. 

---

148 
 
618- rasm.
 
Optik-akustik analizatorining differentsial sxemasi.