|
3-bob: Mamlakatdagi ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy jarayonlarning
demokratlashuv jarayonlarida shaxs erkinligi.
3.1. Shaxs erkinligi va ijtimoiy-siyosiy jarayonlarning o‘zaro
bog‘liqligi
3.2. Erkinlashtirish - fuqarolik jamiyatini barpo etishning muhim sharti
III. Xulosa
VI. Foydalanilgan manba va adabiyotlar ro‘yxati
Kirish
Mavzuning dolzarbligi. O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, xalqimizning
ijtimoiy adolat, huquqiy tenglik insonparvarlik va ezgulik tamoyillari qaror topgan,
yuksak ma’naviyatli va ma’rifatli jamiyat qurishdek asriy orzu-umidlarini ro‘yobga
chiqarish imkoniyati paydo bo‘ldi. Bu mamlakatda demokratik huquqiy davlat va
kuchli fuqarolik jamiyati barpo etish deganidir. Respublikamizning ushbu strategik
maqsadi ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot yaratishga qaratilgan bo‘lib,
buning uchun demokratik islohotlarda aholining, fuqarolarning faol ishtiroki talab
etiladi. O‘zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti I.A.Karimov O‘zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisi qonunchilik palatasi va Senatining 2010 yil 27-
yanvardagi qo‘shma majlisida qilgan ma’ruzasida quyidagilarni ta’kidlagan:
“Mazmun-mohiyatiga ko‘ra, sotsial-iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy islohotlarni, biz
tanlagan davlat va jamiyat qurilishi modelini tadbiq etish jarayonida fuqarolarning
mamlakat boshqaruvidagi rolini oshirib borishini asosiy o‘ringa qo‘yadigan
“Kuchli davlatdan-kuchli fuqarolik jamiyati sari” dasturini amalga oshirish
bo‘yicha ishlarni yanada faollashtirish masalasini bugun hayotning o‘zi kun
tartibiga tobora qat’iy qilib qo‘ymoqda”
1
. Demak, O‘zbekistonda amalga
oshirilayotgan milliy demokratik taraqqiyot aholining, fuqarolarning ijtimoiy
hayotdagi faolligini yanada oshirish, bu borada, davr talablariga mos keladigan
mexanizmlar yaratishni taqozo etadi. Ijtimoiy hayotda fuqarolarning ishtiroki,
faolligini oshirishning eng asosiy talabi ularning huquqiy ongi va madaniyatining
qay darajada taraqqiy etganiligi bilan belgilanadi. Huquqiy ong va madaniyatning
rivojlanganlik darajasi fuqarolarning erkinligi bilan bevosita bog‘liq hisoblanadi.
Kishilik tarixida davlat boshqaruviga oid yaratilgan asarlarga e’tibor qaratadigan
bo‘lsak, davlatning taraqqiy etmog‘i, demokratik tamoyillarninig mamlakat
hayotida mustahkam o‘rin tutishi uchun avvalo jamiyatda shaxsning ma’naviy va
huquqiy erkinligi ta’minlangan bo‘lishi lozimligi alohida ta’kidlanadi. Qadimgi
Xitoy faylasufi Konfutsiyning davlat boshqaruviga oid g‘oyalari, Abu Nasr
1
Каримов И.А. Мамлакатни модернизация қилиш ва кучли фуқаролик жамиятини барпо этиш – устувор
мақсадимиздир. Халқ сўзи, 2010. 28 январь.
Forobiyning “Fozil odamlar shahri”, Tomas Morning “Utopiya” asarlari shu
jumladandir.
Bugungi kunda mamlakatimizda milliy demokratik davlatni mustahkamlash
masalalariga oid jiddiy izlanishlar olib bormoqda. Ularda retrospektiv tahlildan,
ilg‘or davlatlar tajribasini o‘rganishgacha falsafiy-huquqiy va ijtimoiy-siyosiy
tadqiqotlar mavjuddir. Shu bilan birga ijtimoiy hayot, dunyoda ro‘y berayotgan
global voqealar kun tartibiga yangi-yangi muammolarni qo‘ymoqda. Ayniqsa
madaniyatlarning globallashuvi oqibatida fuqarolarning ongida demokratiya va
shaxs erkinligi masalasiga bo‘lgan munosabatning o‘zgarganligi kuzatilmoqda.
Ayrim fuqarolarning “ommaviy madaniyat” hamda “saddizm” g‘oyalari ta’siriga
tushayotganlari bunga yaqqol misol bo‘la oladi. Ilmiy tadqiqotlar goho ushbu
muammolarni, ularni keltirib chiqargan jarayonlarni xatto anglab, umumlashtirib,
hal etish yo‘llarini belgilab olishga ham ulgurmaydi. Biroq har qanday ijtimoiy
hodisa o‘zining yuzaga kelish sabablari, rivojlanish xususiyatlari va tanazzulga
yoki transformatsiyaga uchrash qonuniyatlariga egadir. Demokratiya, demokratik
taraqqiyot va shaxs erkinligining ta’minlanishi masalalari ham ushbu
qonuniyatlarga bo‘ysunadigan voqelikdir. So’nggi yillarda O’zbekiston
Respublikasida milliy demokratik islohotlar o’zining yangi bosqichiga ko’tarildi.
Xalq qabulxonalarining ochilishi, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining virtual
qabulxonasining tashkil etilishi va uni yanada takomillashuvi, O’zbekiston
Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha Harakatlar strategiyasining qabul
qilinishi, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Oliy Majlisga Murojaatnomasi,
Sud-huquq tizimidagi amalga oshirilgan islohotlar shu jumladandir. Bu islohotlar
natijasida respublikaning ichki va tashqi siyosatida sezilarli o’zgarishlar ko’zga
tashlandi. Ushbu o’zgarishlar haqida O’zbekiston Respublikasi Prezidenti
Sh.M.Mirziyoyev shunday fikr bildiradi: “Mamlakatimizda olib borilayotgan keng
ko‘lamli islohotlar xalqimiz tomonidan qo‘llab-quvvatlanmoqda. Bu
o‘zgarishlarning dastlabki natijalari aholimiz hayoti va kundalik turmushida
o‘zining yaqqol ifodasini topmoqda, el-yurtimizning ijtimoiy faolligi, ertangi
kunga ishonchi o‘sib bormoqda. Biz mamlakat hayotiga doir har bir qarorni
xalqimiz bilan maslahatlashib, bevosita muloqot asosida qabul
qilmoqdamiz. “Xalq davlat idoralariga emas, balki davlat idoralari xalqimizga
xizmat qilishi kerak” degan g‘oya bu borada faoliyatimiz mezoniga aylanmoqda”
2
.
Yuqoridagi islohotlardan kelib chiqqan holda, Respublikamizdagi milliy
demokratik jarayonlarni o‘rganish, ulardagi g’arbona va sharqona qarashlarni
tadqiq etish, mamlakatimizda shaxs erkinligi masalasini ma’naviy va huquqiy
jihatda tahlil qilish bugungi kundagi muhim va dolzarb vazifalardan biriga aylandi.
Bu mamlakatimizda demokratik taraqqiyot masalasi yuzasidan amalga oshirilgan
islohotlar va shaxs erkinligi hamda unga bo‘lgan munosabat to‘g‘risida teran
tasavvurga ega bo‘lish imkonini yaratadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
