O‘zbek tili fonetikasi



Download 1,31 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/118
Sana28.09.2021
Hajmi1,31 Mb.
#188327
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   118
Bog'liq
ozbek tili fonetikasi

battar kabi. 
 
Metateza 
Metateza  har  qanday  tilning  ham  diaxron,  ham  sinxron  holati  uchun 
mansubdir. Bunday holatdan o‘zbek tili ham mustasno emas. 
O‘zbek tilida metateza shu tilning ikki davr oraliѓidagi leksema nomemasining 
o‘zgaruviga olib kelishi mumkin. Masalan, o‘granmoq- o‘rganmoq, yog‘mir-yomg‘ir. 
Shu  bilan  birgalikda,  metatezaga  uchramagan  variant  ham  hozirgi  kunda  ayrim 
o‘zbek  dialektlarida  saqlanayotgan  bo‘lishi  mumkin.  Bu  esa  tarixiy  va  dialektal 
variantlarning farqlanishiga olib keladi. 
Tarixiy variant tarixiy mavzuga baѓishlangan badiiy asarlar tilida uchraydi. Bu 
esa uning uslubiy variantga aylanishiga yo‘l ochadi. 
Shu  bilan  birgalikda,  o‘zbek  tilining  hozirgi  holatida  qo‘llaniluvchi  metateza 
yordamida hosil bo‘lgan leksema nomemasining variantlari mavjud. Masalan, daryo-
dayra,  faryod-payrad,  tuproq-  turpoq,  to‘g‘ramoq-to‘rg‘amoq,  kirpik-kiprik  va 
boshq. 
Bularning  barchasi  leksema  nomemasining  ma’lum  uslubga  xoslangan 
variantlaridir.  Birinchisi  kitobiy  uslubga,  ikkinchisi  esa  og‘zaki  so‘zlashuv  uslubiga 
mansubdir.  Shu  bilan  birgalikda  ayrimlari  fakultativ  variantlarni  ham  hosil  qiladi. 
Masalan, qo‘shni-qo‘nshi, qamramoq-qarmamoq
Metateza  har  qanday  tilning  ham  diaxron,  ham  sinxron  holati  uchun 
mansubdir. Bunday holatdan o‘zbek tili ham mustasno emas. 
O‘zbek  tilida  metateza  shu  tilning  ikki  davr  oralig‘idagi  leksema 
nomemasining  o‘zgaruviga  olib  kelishi  mumkin.  Masalan,  o‘granmoq-  o‘rganmoq, 
yog‘mir-yomg‘ir. Shu bilan  birgalikda,  metatezaga uchramagan variant ham  hozirgi 
kunda ayrim o‘zbek dialektlarida saqlanayotgan bo‘lishi mumkin. Bu esa tarixiy va 
dialektal variantlarning farqlanishiga olib keladi. 
Tarixiy  variant  tarixiy  mavzuga  bag‘ishlangan  badiiy  asarlar  tilida  uchraydi. 
Bu esa uning uslubiy variantga aylanishiga yo‘l ochadi. 
 

Download 1,31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   85   86   87   88   89   90   91   92   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish