Oshlarini tayyorlash texnologiyasi

4.21.HALIM TAYYORLASH TEXNOLOGIYASI.
Halim - bug’doy va mol go’shtidan tayyorlanadigan qadimiy quyuq taom. Buxoro va Samarqand viloyatlarida «halisa»deb ham nomlanadi. Halim mavsumiy taom hisoblanib, qayroqi bug’doyning yangi xosili yig’ilgandan so’ng (iyul, avgust, sentyabr oylarida), yilda bir marta tayyorlanadi. Halim tayyorlash uchun qayroqi bug’doy bir oz namlanib, yog’och keli (hovoncha, o’g’ir)da tuyiladi, sovuq suvda yuviladi, so’ng 5-6 soat davomida iliq suvda ivitiladi. Yog’i qizdirilgan qozonda lo’nda-lo’nda (50-60 g li) qilib to’g’ralgan go’sht qizarguncha qovuriladi, so’ng tayyorlab qo’yilgan bug’doy solinib, darhol suv quyiladi va 1,5-2 soat davomida mildiratib qaynatiladi. Taom to’xtovsiz kovlab turilishi lozim. Agar bug’doy pishmay turib suvi bug’lanib ketsa, oz-ozdan qaynoq suv quyib turilishi lozim. Halimning bug’doyi ezilib, go’shti esa hil-hil bo’lib pishgach, tuzi rostlanadi va olovi pasaytirilib, 2-3 soat davomida «dam beriladi». Tayyor taom lag’anga suzilib, yuziga tuyilgan murch va dolchin sepib dasturxonga tortiladi. Halim xalq tabobatida oshqozon va ichak yallig’lanishi, kolit kabi kasalliklarda shifobaxsh taom sifatida tavsiya etiladi.

Kerakli masalliqlar: 4-5kishilik halim uchun 1 kg bug’doy, 600 g go’sht, 400 g yog’, ta’bga ko’ra tuz va dolchin kerak bo’ladi.
Mustahkamlash uchun savollar:
1.Halim taomining ozuqaviy qanday?
2Halim tayyorlash uchun qanday mahsulotlar kerak?
3 Halim taomi qanday tayyorlanali?

4.22.SUMALAK TAYYORLASH TEXNOLOGIYASI.
Sumalak-servitamin, xushxur tansiq taom. Sumalak tayyorlash uchun qizil bug’doy tozalanib, sovuq suv bilan yuviladi. So’ng zanglamaydigan idishga solib, uch kun ivitib qo’yiladi. Bug’doy nish urgach, toza taxta ustiga 1-1,5 sm qalinlikda yoyilib, yorug’roq, lekin quyosh tushmaydigan joyga qo’yiladi. Bug’doy unib chiqqunga qadar, har kuni ertalab suv snpib turiladi. Bug’doy maysasi igna bo’yi bo’lgach (taxminan 3-4 kundan so’ng) uni bo’laklarga bo’lib, taxtadan ajratib olinadi. Maysa qiymalanadi yoki o’g’irda tuyiladi va I ustidan suv quyib aralashtiriladi, sharbati dokadan suzib olinadi. Shu tariqa uch marta sharbat olinib, alohida idishlarda saqlanadi. Qozonda paxta yog’i dog’lanib, sovitiladi. So’ngra yog’da un va birinchi suzilgan sharbat aralashtiriladi va baland olovda qaynatiladi. So’ngra ikkinchi suzilgan sharbat quyiladi, bu ham qaynagach, uchinchi suzilgan sharbat quyilib, baland olovda qaynatish davom ettiriladi. Sumalak tagiga olmasligi uchun qozonga 15-20 ta yong’oq yoki yong’okdek keladigan silliq toshchalar yuvib solinadi va yog’och kurakcha bilan betuxtov kovlab turiladi. Sumalak 10-12 soat qaynashi lozim. Sumalak pishgach, qozonning olovi olinib, 2-3 soat davomida dimlab qo’yiladi.
Tayyor sumalakning rangi och jigar rang, quyuq ataladek, mazasi shirin bo’ladi.
Sumalak tayyorlash uchun 1 kg paxta moyi, 0,5, kg bug’doy, 2 kg oq bug’doy uni, 15-20, ta yong’oq yoki shuncha tosh kerak bo’ladi.
Mustahkamlash uchun savollar:
1.Sumalak tayyorlash uchun qanday mahsulotlar kerak bo’ladi?
2.Sumalakning ozuqaviy qiymati qanday?
3.Sumalak qanday tayyordanadi?