O `zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Farmatsevtik kimyo kafedrasi dori vositalarining instrumental tahlil usullari fanidan o`quv-uslubiy majmua

19- LABORATORIYA MASHG`ULOTI. YUQX USULIDA DORI PREPARATLARINING TAHLILI
Laboratoriyamashg‘ulotining rejasi
1.YUQX usulida dori preparatlarining tahlili
2. YUpqaqatlamsorbentliplastinkalartayyorlash. Aktivlikdarajalarinioshirishvaaktivliginianiqlashsharoitlarinitaxlilqilish.
Mashg’ulotmaqsadi:Laboratoriya mashg‘ulotida talabalarni YUQX usulinidorimoddalartahlilidaqo‘llashnio‘rganish.
Laboratoriya mashg’ulotini bajarish davridakutilayotgan natijalar:
Talabalarni yupqaqatlamxromatografiyasidaqo‘llaniladigansorbentlar, ulargaqo‘yiladigantalablar, sorbentlarniyotqo‘shimchalardantozalash, ularniaktivlikdarajalarinioshirishvaaktivliginianiqlashsharoitlarinitaxlilqilish.
Laboratoriya mashg`ulotlarini o`tkazish uchun zarur asbob-uskunalar:Darslik, ma’ruzamatni, o‘quvqo‘llanmalar,xromatografik plastinkalar, kolonka, qozg’aluvchi fazalar, chizg’ich, purkagich, UB-lampa, turli ochuvchi reagentlar, voronka, probirkalar, reaktivlar, ko‘rgazmalimateriallarlar, skotch, qog‘oz
Laboratoriya jihozlari : Maxsus laboratoriya vositalari bilan jixozlangan xona
YUpqaqatlamlixromatografiyalashusullari.Kislotali, neytral, kuchsizasosvaasosxossalidorimoddalariniyupqaqatlamxromatografik «skrining» usulidaaniqlash.
Amaliyishlarikkita 6soatlikmashg‘ulotgarejalash-tirilgan.


Mashg‘ulotmaqsadi - Talabalarniyupqaqatlamxromatografikjarayonidasodirbo‘ladiganfizikxodisalar, usulnidorimoddalarniaralashmalardantozalashda, moddalarsifatinianiqlashdaqo‘llash, uningaxamiyati, yupqaqatlamxromatografiktaxlilturlari, RfvaRf_stko‘rsatkichlari, unianiqlashshartlaribilantanishtiriladi.
Birinchi 6 soatlikmashg‘ulotdatalabalarkislotalineytralvakuchsizasosxossalidorimoddalarniyupqaqatlamxromatografiktanlov («skrining») yordamidabir-biridanajratishvaaniqlashusullaribilantanishtiriladi.
SHuningdekayrimberilgantopshiriqasosidakofeinxamdauninghosilalariniyupqaqatlamxromatografikajratishvaaniqlashusullarinibajariladi.
YUpqaqatlamlisorbentqoplanganshishaplastinkalardamoddalarnibir-biridanozvaqtsarflab, tezvaosonajratishgaasoslanganbo‘lib, dorishunoslikdadorivositalarichinligini, tozaliginivashuasosdamiqdorisifatinianiqlashdakengqo‘llaniladi.
Usuluchunsorbentvaqo‘zg‘oluvchifazanito‘g‘ritanlashmoddalartaxlilinito‘g‘ribajarishdakattaaxamiyatgaega.
Sorbentvaungashimilgannamlik (suv) vaayrimxollardamaxsusshimdirilganerituvchilarvaularningaralashmalariqo‘zg‘olmasfazaxisoblanadi.
Qo‘zg‘oluvchifazaplastinkadagiqoplangansorbentqatlamibo‘ylabxarakatlanishijarayonidaqo‘zg‘olmasfazasaqlovchisorbentgatomizilganaralashmakomponentlarinieritadivaularnimoddaxarakterigabog‘liqxoldaxarxilmasofalargataqsimlabjoylashtiradi.
Xromatogrammaniolishuchunkamerasifatidaog‘zizichyopiladigan, tagiyassiturlixajmdagishishaidishlarishlatiladi. Idishostiga 5-7 mmqalinlikdataxliluchuntayyorlanganqo‘zg‘oluvchifazavazifasinio‘tovchierituvchisistemasiqo‘yiladi. Kameraichkixajminierituvchiporibilanto‘yintirishmaqsadida, uningyondevorigaerituvchibilanxo‘llanganfiltrqog‘ozyopishtiriladiva 20-30 daqiqayopiqxoldasaqlanadi.
Kameranierituvchisistemaporibilanto‘yintirishtekshiriluvchiaralashmaniayrimkomponentlargato‘g‘rivasifatlitaqsimlanishigayordamberadi.