O ’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya kafedrasi

Ishdan maqsad. Ovqat ratsionini tuzish printsiplari bilan tanishib chiqish.
Zarur jihozlar: ovqat mahsulotlarining ximiyaviy tarkibi va kaloriyasini ifodalaydigan jadvallar.
Ishni bajarish tartibi. Ovqat ratsionini tuzish uchun eng avval sutkalik energiya sarfi aniqlanadi. Buning uchun xro­nometriya bo’yicha kun tartibi tuziladi. Har xil ishlarda sarflanadigan energiya sarfi jadvaldan topiladi. Jadvalda keltirilgan ko’rsatkichlardan foydalanib, quyidagi sxema bo’­yicha kun tartibi tuzib chiqiladi:

Ish turi	Muddati (soat)	1 soatda 1kg vaznga sarfla­nadigan energiya miqdori (kkal)	Butun ish davomida 1 kg vaznga sarflanadigan energiya miqdori (kkal)
1	2	3	4

Kun tartibi tuzib chiqilgandan keyin 3-grafada belgilangan soatlar qo’shiladi, ular yig’indisi 24 soat bo’lishi kerak. 4-grafadagi raqamlar yig’indisi bir kecha-kunduzda 1 kg vaznga sarflanadigan energiya miqdorini ifodalaydi.

Organizm bir kecha-kunduzda sarflaydigan hamma energiyani aniqlash uchun 4-grafadagi raqamlar yig’indisini gavda vazniga ko’paytirish kerak, bunda sutkalik sof energiya sarfi kilokaloriyalarda ifodalanadi. Bu miqdorga organizm ovqat moddalarni o’zlashtirish uchun sarflaydigan, ya’ni ovqatning o’ziga xos dinamik ta’sirini qoplash uchun sarflanadigan energiya miqdori, sof energiya sarfining 7% qo’shiladi va shu bilan bir kecha-kunduz­da sarflanadigan energiya miqdori aniqlanadi.
Sutkalik energiya sarfi aniqlangandan keyin sutkalik ratsionda oqsillar, yog’lar va uglevodlar qancha bo’lishi kerakligi topiladi