Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti q

Fonematik  tamoyil  (grafikaning  asosi)  mantiqan  yetakchi  hisoblanadi, 
biroq  uning  qо‘llanilishi  morfologik  va  an’anaviy  tamoyillar  bilan  keskin 
chegaralangan.  Bu  bir  qator  istisnolarga  ega  bо‘lgan  asosiy  qoida.  Masalan, 
fonematik  tamoyillarga  binoan,  harfli  belgilash  -  sо‘zning  kuchli  yoki  kuchsiz 
pozitsiyasiga  qarab,  sо‘zda  eshitilib  turadigan  fonemalariga  tо‘liq  mos  keladi 
(“qanday eshitsang, shunday yoz”). 
R.Ye.Levina,  L.F.Spirova,  G.A.Kashe,  R.A.Belova-David,  R.I.Lalayeva 
va boshqa olimlar orfografiyaning fonetik tamoyilini muvaffaqiyatli о‘zlashtirish 
uchun bola egallashi lozim bо‘lgan quyidagi bilim va kо‘nikmalarni ajratadi: 
- sо‘zda bir-biriga yaqin fonemalarni farqlash (fonematik qabul qilish); 
-sо‘zning tovushli tarkibi haqidagi tasavvurlarning aniqligi va konstantligi 
(fonematik tahlil);  
- tovush harfli assotsiotsiyalarning aniqligi, fonematik idrok, kо‘ruv idroki 
va fazoviy mо‘ljal olish
1
.