Насослар ва насос станциялари

Maishiy oqova suvlar nasos stansiyalarini texnologik loyihalashtirish

1. Maishiy oqova suvlar nasos stansiyalarining uzatishi va to‘liq damini aniqlash

O‘quv qo‘llanmada kurs va diplom loyihasi maqsadlari uchun eng ko‘p tarqalgan tipdagi maishiy oqova suvlar nasos stansiyalarining uzatishi va to‘liq damini aniqlashning asosiy xususiyatlari keltirilgan.

𝑚𝑎𝑥
Maishiy oqova suvlar tarmog‘iga turar joy uylari, ma’muriy binolar va aholiga xizmat ko‘rsatadigan mahalliy sanoat korxonalari oqova suvlarning kelib tushishi, hamda bu oqova suvlarning kun soatlari bo‘yicha taqsimlanish xarakteri notekis bo‘lib, ko‘plab omillarga bog‘liq. Ana shu sabablar tufayli maishiy oqova suvlar qabul rezervuari bo‘lgan va rezervuarsiz nasos stansiyasining uzatishini maishiy oqova suvlarning bir soatlik maksimal oqib kelishiga (𝑄_𝐴 = 𝑄^{𝑠𝑜𝑎𝑡}) deb olib, bu
qiymat suv ketkazish grafigi bo‘yicha aniqlanadi.
Maishiy oqova suvlar nasos stansiyasining to‘li dami H_t,A quyidagi tartibda aniqlanadi:

1. 
   Nasos stansiyasining maishiy oqova suvlari, tozalash inshootlari qabul qilish kamerasi yoki yuqoriroq joylashgan kanalizatsiya kollektori qabul qudug‘i va ana shu inshootlar orasidagi ulanish kommunikatsiyalari (so‘ruvchi va dam quvurlari, dam suv o‘tkazgichlar) joylashish o‘rni rejasi va balandligi bo‘yicha sxemasi tuziladi (4.9-rasm).
   
2. 
   Dam suv o‘tkazgichlari miqdori va diametri qabul qilinib, nasos stansiyasining ishonchlilik toifasini hisobga olgan holda ana shu dam suv o‘tkazgichlari orasidagi ko‘prikchalar (peremichkalar) soni aniqlanadi.
   
3. 
   Nasos stansiyasining to‘liq damining taxminiy qiymati Nt,A hisoblab aniqlanadi. 4.9-rasmdagi sxema uchun hisob-kitoblar quyidagi formula bo‘yicha bajariladi,
   

^𝐻𝑡.𝐴 ^{= 𝐻}𝑠𝑡𝑎𝑡 ^{+ 𝐻}𝐽1 ^{+ 𝐻}𝐽2 ^{+ 𝐻}𝐽3 ^{+ 𝐻}𝐽4 ^{+ 𝐻}𝐽5
bunda, H_stat — statik dam, m; H_J1 — nasos stansiyasi ichida o‘rnatiladigan nasos agregatining so‘ruvchi quvuridagi gidravlik dam yo‘qotishlari; H_J2 — nasos stansiyasi ichida o‘rnatiladigan nasos agregati dam quvuridagi gidravlik dam yo‘qotishlari, m (hisob-kitoblarning ushbu bosqichida H_J1 va H_J2 larning umumiy qiymati 1,5–2 m ga teng deb olinadi); H_J3 — sarf o‘lchagich-hisoblagichdagi gidravlik dam yo‘qotishlari, m (0,5–1,5 m deb olinadi); H_J4 – nasos stansiyasining dam suv o‘tkazgichida (suv o‘tkazgichlarida) tozalash inshootlarining tozalash kamerasi yoki yuqoriroq joylashgan kanalizatsiya kollektorigacha gidravlik dam yo‘qotishlari, m (3.5-b.ga muvofiq aniqlanadi); H_J5 — tozalash inshootlari qabul kamerasiga yoki yuqoriroq joylashgan kanalizatsiya kollektori qabul qudug‘iga to‘kilishga gidravlik dam yo‘qotishlari, m (0,5-1 m ga teng deb olinadi).
Statik dam H_stat tozalash inshootlarining qabul kamerasiga yoki yuqoriroq joylashgan kanalizatsiya kollektori qabul qudug‘iga kirishdagi suv keltiruvchi o‘tkazgich yuqori qismi suvning o‘rtacha sathi belgisi z2 va nasos stansiyasining qabul rezervuaridagi oqova suvlar o‘rtacha darajasi z1 belgilari orasidagi farqdan iborat:
H_stat = z₂ – z₁.
z₁ belgisi keltiruvchi kanalizatsiya kollektori lotogi belgisidan 0,75–1,25 m pastroq deb qabul qilinadi. Kanalizatsiya kollektorining keltiruvchi lotogi belgisi kurs yoki diplom ishi uchun vazifada keltiriladi.

4.9-rasm. Nasos stansiyasining maishiy oqova suvlarning to‘liq damini aniqlash uchun

balandlik sxemasi:
^Ht,A ^{— nasos stansiyasining to‘liq dami; H}stat ^{— statik dam; H}J1^{… H}J5 ^{— gidravlik dam yo‘qotishlari; z}1^{, z}2 ^{— balandlik belgilari}

z₂ belgisi ham shuningdek kurs yoki diplom loyihalashtirish uchun vazifada keltiriladi.

Agar nasos stansiyasi qabul rezervuariga ega bo‘lmasa, u holdda z₁ belgisi deb keltiruvchi kanalizatsiya kollektoridagi oqova suvlarning o‘rtacha daraja (sath) belgisi olinadi.
Agar oqova suvlar tozalash inshootlarining tozalash kamerasidagi oqova suvlar darajasiga (keltiruvchi quvurning yuqori qismi oqova suvlar darajasidan pastroq joylashgan) mo‘ljallab uzatilayotgan bo‘lsa, bu holda z₂ belgisi sifatida ana shu kameradagi oqova suvlar sathining maksimal belgisi qabul qilinadi.
Agar dam suv o‘tkazgich grunt belgisi kameraga tozalash inshootlari yoki yuqoriroq joylashgan kanalizatsiya kollektoriga ulanish nuqtasigi suv sathiga nisbatan yuqori belgili joy uchastkasidan o‘tsa, u holda z₂ belgisi deb joyning ko‘tarilgan joyidagi suv o‘tkazgichning maksimal yuqori belgisi qabul qilinadi.

4. 
   Keyin esa I ko‘tarish suv tarmog‘i nasos stansiyasining to‘liq dami aniqlashtirilgani kabi II ko‘tarish nasos stansiyasining to‘liq dami qiymati aniqlashtiriladi.
   

2.