Namangan davlat universiteti fiziologiya va hayot faoliyati havfsizligi kafedrasi



Download 0,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet79/122
Sana20.09.2021
Hajmi0,59 Mb.
#179634
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   122
Bog'liq
yosh fiziologiya va gigiyenasi

 

MUSKUL SISTЕMASI 

Odam  organizmida  600  ga  yaqin  muskullar  bo`lib,  katta  yoshli  odam 

tanasining  45-50  %  ni  tashkil  etadi.  Suyaklarni  harakatga  kеltiruvchi  organlar 

muskullar  bo`lib,  ularni  qisqarishi  tufayli  odamnnig  barcha  harakatlari,  mеhnat 




 

56 


faoliyati, yurishi, turishi, nutq nafas olishi va boshqa fiziologik funktsiyalar amalga 

oshadi.  Bundan  tashqari,  ichki  organlarning  faoliyati  skelet  muskullarining 

funksional holatiga reflektor ravishda ta'sir etadi. 

Muskullar  harakatlanish  organi  bo'lib,  nerv  tolalari  va  biriktiruvchi 

to'qimalardan tuzilgan. Muskul to'qimasi hujayralardan tashkil topgan, hujayraning 

ichidagi qisqaruvchi tolalar miofibrillar deb ataladi. Muskul to'qimasining tuzilishi 

va  funksiyasiga  ko'ra  ko'ndalang-yo'lli  va  silliq  muskullar  bo'ladi.  Ko'ndalang-

yo'lli  muskullar,  asosan  skelet  muskullari  bo'lib,  silliq  tolali  muskullar  ichki 

organlar,  qon  tomirlar  devorida  uchraydi.  Muskul-muskul  tolalari  yig'indisidan 

iborat  bo'lib,  bu  tolalar  biriktiruvchi  to'qima  yordamida  o'zaro  birikkan.  Muskul 

tashqi tomondan ham biriktiruvchi to'qima bilan o'ralgan. 

Har  qanday  muskulning  boshlanish  qismi-boshi  va  birikish  qismi-dumi 

bo'lib,  keng  tanasi,  ya'ni  qorni  muskul  tolalaridan  tuzilgan.  Muskul  boshi  bilan 

tanaga  yaqin  suyakka,  dumi  bilan  tanadan  uzoqroqdagi  suyakka  birikib, 

qisqarganda  bo'g'imda  harakat  sodir  bo'ladi.  Muskullar  tolalarining  yo'nalishiga 

qarab duksimon, yarim patsimon, tasmasimon va ikki qorinchali bo'lishi mumkin. 

Har  qaysi  muskul  tashqi  tomondan  biriktiruvchi  to'qimadan  tuzilgan  yupqa  parda 

bilan  o'ralgan, bu parda  fassiya  deb  ataladi. Fassiya  alohida  muskulni, bir  qancha 

muskulni va muskullarning hammasini o'rab turishi mumkin. 

Yumaloq  muskullar  og'iz,  ko'z  atrofida  uchraydi.  Kalta  yo'g'on  muskullar 

baquvvat  bo'lib,  yuqorigi,  pastki  kamarlarda  va  gavda  orasida  uchraydi. 

Organizmdagi  muskullar  boshlanish,  birikish  joyiga  ko'ra,  chaynash  muskuli, 

bukuvchi  muskullar  va  h.k.,  ikki  boshli  va  h.k.,  tuzilishiga  ko'ra,  yarim  payli 

muskul  va  boshqalar;  joylashishiga  ko'ra  peshona,  yelka  muskullari  va  h.k.; 

shakliga ko'ra, trapesiyasimon, rombsimon muskullar deb ataladi va h.k.  


Download 0,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   122




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish