Namangan davlat univеrsitеti boshlang‟ich ta'lim mеtodikasi kafеdrasi

Atash semalari  
names sema 
nazivnie semi 
narsa,  belgi,  harakat,  miqdor  kabi 
tushunchalarni nomlaydigan semalar 
Ifoda semalari 
expression 
sems 
semi virajeniya 
atashdan 
tashqari 
tushunchaga 
munosabatni ifodalaydigan semalardir. 
Vazifa semalari   
functions sems  funktsional‘nie  
semi  
leksemalarning  gapda    qanday  vazifa 
bajarishini,  ya‘ni  qanday  leksemalar 
bilan 
birika 
olishini 
belgilaydigan 
semalar 
Lisoniy ma‟no 
lexical 
meaning 
leksicheskoe 
znachenie 
 
til birliklariga xos bo`lgan 
ma‘no nazarda tutiladi 
Nutqiy ma‟no 
Speech 
meaning 
rechevoe 
znachenie 
leksemaning  nutqiy  vaziyatdan  kelib 
chiqqan holda ifodalaydigan ma‘nosi 
bir 
ma‟noli 
leksemalar 
monosemycal 
leksems 
monosemantiches
koe znachenne 
bittagina  ma‘noga    ega  bo`lgan 
leksemalar 
ko`p 
ma‟noli  
leksema 
 
mnogoznachnie 
leksemi 
birdan  ortiq  ma‘noga  ega  bo`lgan 
leksema 
Grafika 
graphics 
Grafika 
fonetik-fonologik,  leksik  va  morfologik 
birliklarni  ifodalash  uchun  qo`llanadigan 
optik-grafik  (ingl.  optic  –  qaraydigan, 
ko`radigan  degani
9
)  belgilar  haqidagi 
bo`lim. 
Grafema 
grapheme 
Grafema 
leksik va morfologik birliklarni ifodalash 
uchun  qo`llanadigan  optik-grafik  (ingl. 
optic – qaraydigan, ko`radigan degani
10
) 
belgilar 
Monografemalar 
monographeme  Monografemi 
  bir harfdan iborat grafemalar 
Digraflar 
digraph 
Digrafi 
ikki 
harf 
qo`shilmasidan 
iborat 
grafemalar 
Yozuv 
writing 
pis‘mo 
 insonga  oz  fikrini  uzoq  masofaga  va 
uzoq 
davrga 
yetkazishda 
yordam 
beradigan  vosita. 
                     
 
 
 
 
 
 
 

---

182 
 
Piktografik  
yozuv 
piktographic 
writing 
piktograficheskoe 
pis‘mo 
rasmlarga asoslangan yozuv turi 
Ideografik yozuv   ideographic 
writing 
idegraficheskoe 
pis‘mo 
rasmlar  orqali  bevosita  narsa,  hayvon 
yoki  boshqalarning  o`zi  emas,  balki  shu 
rasmlar  ta‘sirida  inson  ongida  aks  etgan 
tushuncha ifodalanadigan yozuv 
Iyeroglifik yozuv 
hierogliphic 
writing 
ieroglificheskoe 
pis‘mo 
ideografik  yozuvda  qo`llangan  rasmlar 
shartli 
belgilarga 
– 
iyerogliflarga 
aylantirilgan yozuv. 
Fonografik yozuv  phonographic 
writing 
fonograficheskoe 
pis‘mo 
tilning  fonetik  tomonlarini  ham  aks 
ettirishga imkon yaratdigan yozuv 
arab raqamlari 
arabic numeral  arabskie tsifri 
 avval  Hindistonda  yaratilib,  keyinchalik 
buyuk 
vatandoshimiz 
Muhammad 
Xorazmiy  xizmatlari  tufayli  Arabiston, 
Ispaniya  va  butun  Yevropaga  tarqalgan 
raqamlar