N. M. Kayumova

89

---

MAKTABGACHA TA'LIM MUASSASASI TA'LIM-TARBIYA

 

DASTURINING YARATILISH TARIXIDAGI ASOSIY,

 

MUHIM SANALAR

1932-yil 

-   Bolalar bog'chasi programmasini  dastlabki loyi- 

hasi  ishlab  chiqildi.  Bu bolalar bog'chasi ishini tartibga solish- 

ga,  tarbiyachi  faoliyatiga  yo'nalish  va  mazmun  berishga  yor­

dam beradi.

1934-yil  -   Tarbiyalash  programmasi  va  bolalar  bog'chasi 

ichki  tartib  qoidalari  nashr  ettirildi,  unda  bolalar  muassasa­

sidagi  bolalar hayotini mazmunli va qiziqarli tashkil  etish ma- 

salalariga  e'tibor  qaratilgan  edi.  Programmada  ijtimoiy,  jis­

moniy,  rasm,  loy,  mehnat,  nutq  o'stirish,  kitob  va  rasmlar  bi­

lan  mashg'ulotlar,  dastlabki matematik tasawurlarni  rivojlan­

tirish,  savod  chiqarish  bo'limlari  mavjud  edi,  biroq  unda  mu­

rakkab  bilish  materiallarining  kiritilmaganligi,  bolalarning 

yosh xususiyatlari hisobga olinmaganligi, pedagogik jarayonni 

tashkil etishda tarbiyachining rahbarlik roli yoritib berilmagan 

edi.

1938-yil 

-   Bolalar  bog'chasining  tarbiyachisi  uchun 

qo'llanma  nashr  etildi.  Ushbu  qo'llanmada  bolalarni  tarbi­

yalash vazifalari, bolalarning yosh xususiyatlariga mos  ravish­

da,  tarbiyaning  ayrim bo'limlari  -  jismoniy,  aqliy,  axloqiy tar­

biyalash  masalalari  yetarli  o'z  vazifasini  topdi.  Maktabgacha 

yoshdagi bolalarga ta'lim berish vazifalariga ilmiy asosda yon- 

dashildi.  Shuning  uchun  ota-onalar  bilan  ishlash  masalalari 

ham qo'llanmada o'z aksini topdi.

1 9 5 3 -yil  -   Bolalar  bog'chasida  ta'limga  ilmiy  yondashuv 

munosabat bilan qo'llanma qayta ishlab chiqildi. Ushbu bolalar 

egallashi lozim bo'lgan bilim mundarijasi aniq yoritib berildi.

1959-yiI 

-  Maktabgacha tarbiya muassasalarini yanada rivoj­

lantirish, maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash va ular- 

ga tibbiy xizmatni ko'rsatishni yaxshilash choralari to'g'risidagi

90

---

qarori qabul qilinadi. Unda mahalliy sharoit va imkoniyatlarini 

nazarda tutib, bolalar muassasalari ishini  ikki  "yasli" va  "bola­

lar"  bog'chasini yagona  Maktabgacha  ta'lim bolalar muassasa­

si  qilib  birlashtirish va  maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbi- 

yalashning yagona programmasini tuzish belgilandi.

1964-yil  -   Bolalar bog'chasida tarbiya programmasi  nashr 

etildi.  Unda  ilk  yoshdan  to  maktabga  tayyorlov  yoshgacha 

bo'lgan davrlarda olib  boriladigan ta'lim -  tarbiya ishlari yori­

tib berildi.

1972-yil 

-  Maktabgacha ta'lim muassasalarining yangi "Bo­

lalar bog'chasida tarbiya programmasi bilan ishlashga o'tkazish 

to'g'risidagi  1972-yil  may  qaroriga  binoan  yangi  programma 

qabul qilindi. Programmada -  bolalar bog'chasining vazifalari- 

aqliy,  axloqiy,  jismoniy,  estetik,  mehnat,  o'yin  mashg'ulotlar 

ro'yxati va haftalik taqsimoti, guruhlar bo'yicha bolalarni tarbi­

yalash vazifalari, ularning rivojlanish xususiyatlari, o'quv faoli­

yatining  boshlang'ich  formalarini  egallash,  tarbiyachi  va  ota- 

onalar hamkorligi masalalari aks ettirilgan edi.