Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш 1

Президент 
17.10.2018 
йилда 
«Мева-сабзавот 
маҳсулотларини ташқи бозорларга чиқариш самарадорлигини оширишга 
доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги қарорни имзолади.Қарорга 
муофиқ Мева-сабзавот маҳсулотларини экспорт қилиш механизми анча 
соддалаштирилди. Мамлакатимизда сабзавот махсулотларини кўпайтириш 
учун сабзавот экинларининг янги навларини яратиш хисобига хосилдорлик 
сифатини ошириш, аҳолини йил бўйи узлуксиз таъминлаш, уларни қайта ишлашни 
кенг йўлга қўйиш ва савдо-сотиқ ишларини такомиллаштириш, сабзи навларини ва 
сабзавотлар ассортиментини яхшилаш лозимдир. 
Сабзи янгилигида ва пишириб истеъмол қилинади, консерваланади ва 
қуритилади. Ушбу сабзавот шарбати болаларга озиқ сифатида берилади. 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг 
маркетинг стратегиясини ишлаб чиқиш»
 
325 
Камқонликда, қонбосими касалликларида доривор сифатида фойдаланилади. Сабзи 
уруғидан эфир мойи, ликёр тайёрлашда ва атир-упа – косметика саноатида 
ишлатилади.Хозирги кунда бу махсулотни экиш учун тавсия этиладиган навлари. 
Сабзини эртапишар Мушак–195, Нурли–70, ўртапишар Мирзои сариқ–304, 
Мирзои қизил–228, Нант–4, Шантанэ–2461, Зийнатли каби навлари экилади.Уруғ 
танлаш.Ушбу сабзавот уруғи тоза, юқори унувчан, касалликлардан ҳоли, бутун ва 
тўла бўлиши зарур. Уруғлар бошқа ўсимликлар уруғлари ва аралашмаларидан 
тозаланади, уруғни ерга сепишдан аввал бир кунга сувга ивитиб қўйилади, ер тайёр 
бўлгандан сўнг уруғларни сепишдан олдин уруғга тенг миқдорда эланган майин 
тупроқ аралаштириб сепилади, сабаби сабзи уруғлари енгил ва жуда кичкина 
бўлганлиги сабабли бу усулда ерга қадаш самаралироқ хисобланади. Ер 
тайёрлаш.Сабзи органик моддаларга бой, ўтлоқи, қумоқ ёки соз тупроқларда яхши 
ўсади.Танланган ер баланд бўлиши зарур, дала ўтмишдош экин қолдиқлари ва 
бегона ўтлардан яхшилаб тозаланади. Тупроқ 20–25 см чуқурликда юмшатилади, 
йирик кесаклар майдаланиб, яхшилаб текисланади ва суғориш эгатлари 
олинади.Бугунги кунда сабзини екиш учун ер тайёрлашда ва уруғ сепишда кўпроқ 
инсон ишчи кучидан фойдаланилмоқда бу албатта яхши самара беради, екин 
майдонлари ката бўлган дехқон-фермер хўжаликларининг экиш муддатларини бир 
мунча кечикиб кетишига сабаб бўлмоқда.Сабзини экспорт қилиш самарадорлигини 
оширишда экин майдонларининг камлиги, махсулот учун агроишлов беришда 
этарлича агротехника воситаларининг этишмаслиги сабабли бу махсулотнинг 
бозорга чиқиб бориш хажми пасайиб бормоқда.Шу ўринда сабзини етиштиришда 
деҳқон фермер хўжаликларрининг екин майдонларидан ажратилган резавор учун 
майдонларидан тўғри ва унумли фойдалана олмаслиги ва этарлича тажрибага эга 
эмаслиги хам
ачинарли холатга олиб келмоқда. Бу муаммоларни бартараф этиш ва резавор 
махсулотларига ажлатилган экин майдонларидан унумли фойдаланиш учун, 
ажратилган майдонларни шу соҳани мутахассисларига, ҳақиқиқий малакали, шу 
соҳада йиллар давомида тажрибага эга бўлган шахсарга бериш мақсадга муофиқ 
бўлади. Буларнинг фаолиятларини қонуний тартибда шакллантириш, хамда 
ўзларининг тадбиркорлик фаолиятларини ташкил қилишга ва кенгайтиришга 
имконият бериш лозим. Экиш муддати ва схемаси иқлимий хусусиятлардан келиб 
чиқиб, турлича бўлиши мумкин. Мамлакатимизнинг жанубий вилоятларида 
баҳорги сабзи уруғи 15–28 февралда, ёзгиси 1–15 август, тўқсонбости муддатда 15–
30 декабрда сепилади. Марказий минтақада жойлашган ва водий вилоятларида 
баҳорги сабзи 1–15 март, ёзгиси 10 июндан-10 июлгача, тўқсонбости муддатда 10 
ноябр–10 декабр, шимолий минтақаларда баҳоргиси 15–30 март, ёзгиси 10–20 июн, 
тўқсонбости муддатда 1–30 ноябрда 1,5–2 см чуқурликка экилади. Сабзини 
қаторлар ораси 70-90 см ли пушталарга уч қатор лентасимон усулда ёки сояма 
усулда экилади. Уруғ сарфи 10 сотихга 500–600 г. Сепилгандан уруғлар хаскаш 

---

«Мева-сабзавотларни етиштириш, қайта ишлаш ва сотишнинг