Маъруза 1: Кириш. Карьер атмосферасининг таркиби ва унга қўйиладиган талаблар. Карьер атмосферасини ифлосланиш омиллари

Расм 3.6 қудуқни сувли заряд схемаси:
а ва б- ташқи ва ички сув тиқимига тегишли; 1-қудуқдаги заряд; 2- дстонируюший шнур; 3- патрон; 4-компенсатор; 5-тиқим 6-портлаш моддасини қўшимча заряди;
7-КЗДШ.

Полиэтилендан тайёрланган қопларини диаметри 0,93м ва ундан каттадир. Уни қудуқ қаторлари бўйича ётқизилади, кейин сув билан машинада тўлдирилади. қоп сув билан тўлдирилганда баландлиги 0,2м ни ташкил қилади.

қудуқни ички сув билан тўлдириш полиэтилен енгини қўллаш билан амалга оширилади. Уни қудуққа туширилиб машина билан сувга тўлдириладию полиэтилен енг қудуқда портлаш моддаси заряд устида туради.
Биргаликдаги сувли тиқим ташқи ва ички тиқимлардан ташкил топган Джержин номли маъдан бошқармасидаги «Север» карьерида ВНИИБТГ томонидан олиб борилган ташқи, ички ва биргаликдаги сувли тиқим чангни йўқотишни самарадорлигини тегишли таъминлайди 53,1; 84,7; ва 89,4%. Бунда сувни солиштирма харажати тегишлича 1,04; 0,79 ва 1,38кгм³ ни ташкил қилади.
Ҳавонинг чангланишини кўп маротабага камайтиришда КазПТИ қидурув ишлари Зирянов карьерида қўлланилган кўпикни қўллашда кўриш мумкин. Ҳаво-механик кўпик 100 яқин нисбатда ПО-1 кўпик ҳосил қилиш ёрдами билан, портлаётган блокга қудуқни портлаш моддаси билан тўлдирилиб, портлаш тармоғини ёқилганидан кейин сепилади. Поғона қиялигидаги кўпик қалинлиги 0,3-0,6м, горизантал юзада 1-1,5м ни ташкил қилади. 1м³ портлатилган кон жинсига 0,06-0,16м³ кўпик тўғри келади. Кўпикни самарадорлиги 3.7 расмда кўрсатилган.


Расм 3.7 N портлатишдан кейин вақт бўйича ҳаво чангланишини ўзгариши графиги 1 ва 2 кўпикни қўлланиш ва қўлланмаслигига мос равишда.

Массив кўп портлатилганда чанг билан курашда энг самарали усул бу ҳаво-сув оқимини қўллашдан иборат. Бу усул шундайки, ҳаво оқими сунъий шамоллатиш ускунасида ҳосил қилинган бўлиб, унга сув берилса уни майда зарачаларга бўлиб юборади. Бунда ҳажмий тозалагич ҳосил қилинади. Унда сувни кичик томчилари ҳавода учиб кетаётган чангларга урилиб оғирлашади ва портлатилган кон массасига ёки майдонга ва карьер қияликларига ўтказилади. СССРнинг ИГД Минчермет институтида ҳам шамоллатгич-сувловчи НК-12КВ ускунаси ҳосил қилинди. Катта 15т портлашда, 2 та шамоллатгич-сув ускунаси ишлатилди. Бу билан чанг газ булутини карьердан 25 минут ичида тўлиқ йўқотилганди.

Ҳаво-сув оқими реактив двигателларини ва сув шамоллатгич ускуналарини қўлланиш билан ҳосил қилинади. Улар ОВ-3, УМП-1, НК-12КВ ва бошқалар. Бу ускуналарни қўлаганда бир вақтни ўзида 8минг м² юзадан сув сепиш билан биргаликда худудий сунъий участкани шамоллатиш ҳам олиб борилади. Бу эса зарарли газларни тўплаб қолган жойларда кўп маротабага камайтиради.
Қиш вақтида сув ўрнига махсус хлор магний, хлор натрий ва хлор кальций тузлари, худди шунингдек пар ҳаво оқимидан фойдаланиш мумкин.