M tojiyev, I. Nigmatov

21-rasm. Ensa sohasini
Burun, 
peshana 
va 
ensaga 
(lunj 
qism) 
butsimon qilib bog‘ lash
«Sopqonsimon»bog‘lam qo‘yiladi. Bunda bog‘lam 
tagidan jarohat yuzasiga steril salfetka yoki bint qo‘yib qo‘yiladi
Ko‘krak jarohatlariga esa, odatda, spiral yoki butsimon bog‘lamlar 
qo‘yiladi. Spiral bog‘lam qo‘yish uchun (23-rasm, a) bintdan 1,5 metrcha 
kesib olinib, uni so gio m kiftga solinadi va ko ‘krakda qiyshiq qilib (1) 
osiltirib qo‘yhadi. Bintni spiral holda yurgizib (2-9), ko‘krak qafasi orqa 
tomonining pastidan boshlab bintlab chiqiladi va uning uchlari bog‘lanadi. 
Ko‘krakka butsimon bog‘lamni (23-rasm, b) bintni ushlab turadigan qilib
2-3 marta gir aydlantirib o‘rash yo‘li bilan pastdan solib boriladi (1 - 
2), so‘ngra orqaning o ‘ng tomonidan chap kiftga (3) o ‘tkaziladi, keyin

---

22-rasm. Sopqonsimon bog‘lam:a-bunmni; b-pcshanani; d-engakni b og‘lash
23-rasin. Ko'krakni bog‘lash:a-spiralsimon ; b-butsimon bog‘lash
qorin sohasi va q o ‘lga sterii bog‘lamlar qo‘yish qoidalari
ushlab turadigan qilib gir aylantirib o‘raladi (4), pastdan o‘ng kift osha 
(5), yana ko‘krak qafasi gir aylantirib o‘raladi va oxirgi o'ramning uchi 
to‘g ‘nag‘ich bilan mahkamlab qo‘yiladi.
Qorin sohasi jarohatlari orasida qorinni teshib kirgan jarohatlar 
shikastlangan odamning hayoti uchun hammadan ko‘ra ko‘proq xatarlidir. 
Mana shunday jarohat yetgan mahalda organlardan: icbaklar va eharvi 
tashqariga chiqib qolishi, juda ko‘p qon yo‘qotilishi mumkin. Ichki or-
236

---

24-rasm . Qoririning pastki sohasi (a) va son oraliq sohasini
(b) boshoqsimon bog‘lash
ganlar chiqib qolgan bo‘lsa, ularni qorin bo‘shlig‘iga qaytarib tushirib 
qo‘yib bo‘lmaydi. Chiqib qolgan ichki organlar atrofidagi jarohatni steril 
salfetka yoki steril bint bilan o ‘rab bekitib qo‘yish kerak. Qorinda teshib 
kirgan jarohaii bor odamga suv ichirib bo‘lmaydi, faqat lablarini ho‘llab 
turish mumkin.
Qorinning ustki qismiga steril bog‘lam qo‘yishda bint pastdan yuqori- 
ga tomon gir aylantirib o‘rab chiqiladi (24 rasm, a). Lekin, qorinning 
pastki tomoniga spiral bog‘lam qo‘yiladigan bo‘lsa, tushib ketaveradi, 
shu sababdan bunda qorin va son oralig‘i sohasiga boshoqsimon bog‘lam 
qo‘yiladi (24-rasm, b). Bunday b o g iam qorinni bint bilan gir aylantirib 
o ‘rashdan boshlanadi (1-3), so‘ngra bint sonining tashqi yuzasi bo‘ylab 
(4) o‘rab boriladi (7). Qorinnning katta-katta joylari kuygan mahalda dur- 
rachali bog‘lamlar ham qo‘yilishi mumkin.
QoTga odatda spiral, boshoqsimon va butsimon bog‘lamlar qo‘yiladi. 
Barmoqqa spiral bog iam qo‘yishni (25-rasm, a) kaft ustini gir aylantirib 
o‘rab olishdan boshlanadi (1), so'ngra bintni qo‘l panjasining orqasidan 
timoq falangasiga olib boriladi (2) va barmoqning uchidan to asosiga qa- 
dar bintni spiral qilib o ‘rab chiqiladi ( 3-6). yana qo‘l panjasining orqa­
sidan o‘tkazib (7), bintni kaft ustiga bog‘lab qo‘yiladi (8-9).Q o‘l panjasi­
ning kaft tomoni yoki orqa tomoni shikastlanganida butsimon bog‘lamni 
kaft ustida ushlab turadigan o‘ram solishdan boshlanadi, keyin bint qo‘l 
panjasining orqasidan kaftiga olib o‘tiladi (25-rasm, b). Tirsak bo‘g'imiga