M. R. Usmanov Turizm geografiyasi udk 911. 3(575. 13)

mahsulot
hamda 
hududiy birlikdir
. Shuning 
uchun ―destinatsiya‖ga talab va taklif uyg‗un birligi nuqtai 
nazaridan qarash kerak, deb ta‘kidlab o‗tadi, Z.Raximov (2012), 
unga - ―ma‘lum geografik joylardagi strategik-tuzilmaviy shart-
sharoitlardan bahramand bo‗lgan holda o‗z turistik ehtiyojlarini 
qondirishga 
mo‗ljallab 
sayyohning 
faoliyati 
natijasida 
shakllanadigan yagona turistik mahsulot‖ dir, deb ta‘rif beradi. 
Destinatsiyalar ‖destinatsion menejment‖ning boshqaruv ob‘ekti 
bo‗lib, uni M.Tamma quyidagicha ta‘riflaydi – bu turistik ehtiyojni 
qondirishda 
qatnashadigan 
bir-biriga 
o‗xshash xizmatlarni 

---

52 
ko‗rsatuvchi korxonalar orasida yotiq ravishda (gorizontal) va 
xilma-xil xizmatlarni ko‗rsatadigan korxonalar orasida tik ravishda 
(vertikal) o‗rta-uzoq davr davom etadigan munosabatlarni o‗rnatish 
natijasida 
yagona 
integratsiyalashgan 
turistik 
mahsulot 
(destinatsiya)ni shakllantira oladigan turistik taklif tizimini (TTT) 
boshqarishdir. 
 
4.2.Turistik destinatsiyaning predmet va vazifalari 
 
Turizm multiplikativ samaraga ega bo‗lib, bir qator mintaqa 
destinatsiyalar iqtisodiy rivoji, aholi bandligining o‗sishi, 
fuqarolarning hordiq chiqarishga bo‗lgan ehtiyojlarini yanada to‗la 
qondirilishiga zamin yaratadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida turizm 
faoliyatini tashkil etishning umumlashtirish va tahlil qilishga muhtoj 
bo‗lgan katta tajribasi to‗plangan. Hozirda milliy va xorijiy ilmiy 
manbalarda turizmdagi faoliyat turlari va sohalari rang-barangligini 
tavsiflash va tasniflashga, ular orasida etakchi omilni belgilashga va 
ularning tarmoqlararo, xo‗jalik va sohalarga oid aloqalarini 
aniqlashga xarakat qilinmoqda. Turizm tizimida ―turistik 
destinatsiya‖ asosiy tushunchalardan biri hisoblanib, unda 
mintaqaviy darajada ushbu tizimning tashqi ijtimoiyiqtisodiy 
makromuhitlar bilan o‗zaro aloqalari va o‗zaro bog‗liq tomonlari 
ayniqsa yaqqol namoyon bo‗ladi 
X.M.Mamatqulov fikri bo‗yicha, turistik destinatsiya – bu 
ma‘lum 
xizmatlar 
taklif 
qiladigan, 
turistning 
ehtiyojini 
qondiradigan, maqsadlari talabiga javob beradigan hudud yoki 
manzildir (Mamatqulov, 2010). E.G.Alyonova fikriga ko‗ra, turistik 
destinatsiya – bu jismoniy, siyosiy yoki bozor chegaralari kabi, 
haqiqiy yoki xayoliy chegaraga ega, o‗zining attraktiv (jozibadorlik) 
imkoniyatlari hisobidan turistlar oqimini jalb etadigan joydir 
(Rahimov, 2012). Hozirgi kunda destinatsiya atamasiga turli 
olimlarning bergan ta‘rifini quyidagi jadvalda ko‗rsatish mumkin. 
Markaziy Osiyo hududida barqaror rivojlanayotgan respublika 
sifatida O‗zbekiston turistik destinatsiyasi imijining tadqiqot 
natijalariga ko‗ra turistik destinatsiyalarning keyingi rivoji uchun 
barcha imkoniyatlarga ega ekanligi aniqlandi. Katta turistik 

---

53 
salohiyatga ega O‗zbekistonning turistik destinatsiyalari hozirgi 
kunda taklif qiluvchi va iste‘mol qiluvchi tomonlarning o‗zaro 
munosabatlar modelini ishlab chiqilishini taqozo qilmoqda.