Laboratoriya mashg‘ulotlari

 

25-Mavzu.Ibuprofen tabletkasini in vivo usulida biologik samaradorligini aniqlash. 

Maqsad. XI DF tomonidan tavsiya etilgan standart asbobda kajavaning aylanishlar soni 

50,  100,  150  va  200  ay/daq  (aylanish/daqiqa).  SHunga  asosan  kajavaning  aylanishlar  tezligi 

50, 100, 150 va 200 ay/daq bo‗lganda tayyor dori vositasi tarkibidan biologik faol moddaning 

ajralib chiqish tezligini o‗rganish asosiy maqsadlardan biri qilib belgilandi. 

Mavzuning  ahamiyati.  Ma‘lumki,  ―Eruvchanlik‖  testini  aniqlashda  kajavaning 

mo‗‗tadil  aylanish  tezligini  aniqlash  ahamiyatlidir.  Sababi  tanlangan  tarkib  va 

texnologiyaning  maqsadga  muvofiqligi  kajavaning  mo‗‗tadil  aylanish  tezligiga  to‗g‗ri 

proporsional bo‗lishi lozim.  

Tayyor  dori  turlarining  texnologiyasini  ishlab  chiqishda  biofarmatsevtik  tadqiqotlar 

alohida muxim ahamiyat kasb etadi. CHunki, ma‘lum farmakologik ta‘sirga ega bo‗lgan faol 

---

384 

 

moddadan u yoki bu dori turini tayyorlashda avvalam bor o‗zlarining kimyoviy jihatdan kelib 

chiqishi  turlicha  bo‗lgan  yordamchi  moddalar  majmuasi  qo‗llaniladi.  Qolaversa,  texnologik 

jarayonlarni amalga oshirishda ―faol modda – yordamchi modda‖ kompleksiga turli fizikaviy, 

fizik-kimyoviy  va  kimyoviy  omillar  ta‘sir  ko‗rsatishi  mumkin.  Bu  esa  o‗z  navbatida  ta‘sir 

etuvchi va yordamchi moddalar o‗rtasida muhit rn ining o‗zgarishi, fizikaviy yoki kimyoviy 

modifikatsiyalarga  o‗tishi,  kompleks  birikmalar  hosil  qilishi,  eruvchanlikni  o‗zgarishi, 

sorbsiya  xodisasi,  shu  jumladan  adsorbsiya,  absorbsiya,  xemosorbsiya  va  boshqa  xodisalar 

sababli yuzaga kelishi mumkin bo‗lgan holatda tayyor dori turining terapevtik samaradorligini 

u yoki bu tarafga o‗zgartirishi mumkin. 

YUqoridagilarni  inobatga  olgan  holda  o‗rganilayotgan  tayyor  dori  vositasining  ta‘sir 

samaradorligini  baholashda  muxim  o‗rin  tutuvchi  biofarmatsevtik  tadqiqotlar  amalga 

oshirilishi lozim.