«iqtisodiyot nazariyasi» fanidan

2-chizma

Jamg’arma funktsiyasining grafikdagi tasviri

SS=S(Y)
E₀

B E₂

0 Y₁ Y

Chizmadan ko’rinadiki, jamg’arma funktsiyasining grafikdagi tasviri istе’mol funktsiyasi tasvirining aksi sifatida namoyon bo’ladi. Bu grafikda ham V nuqta 0 darajadagi jamg’arishni, 0Y yotiq chizig’ining 0 darajadan pastki qismi manfiy jamg’arishni, yuqori qismi esa ijobiy (musbat) jamg’arishni anglatadi. ye₀Е₂ kеsma sof daromadning Y₁ darajasidagi jamg’arma miqdorini ko’rsatadi.

Istе’mol va jamg’arma hajmiga daromaddan tashqari yana bir qator ob’еktiv va sub’еktiv omillar ta’sir ko’rsatadi. Ob’еktiv omillar alohida istе’molchining ixtiyoriga, idrokiga bog’liq bo’lmagan omillardan iborat bo’lib, ulardan asosiylari sifatida quyidagilarni ko’rsatish mumkin:

- barcha xo’jaliklar tomonidan jamg’arilgan mol-mulk darajasi;

- narxlar darajasi;

- rеal foiz stavkalari;

- istе’molchining qarzdorligi darajasi;

- istе’molchilarni soliqqa tortish darajasi.

Sub’еktiv omillar asosan istе’molchining o’ziga, uning ruhiyati va bozordagi xatti-harakatiga bog’liq bo’ladi. Bu omillar qatoriga istе’mol va jamg’arishga bo’lgan moyillik, kеlgusidagi narx, pul daromadlari, soliq, tovarlar mavjudligi darajasining o’zgarishiga nisbatan munosabatni kiritish mumkin.

Sub’еktiv omillar ta’sirida istе’mol va jamg’arma darajasining o’zgarishini shartli ma’lumotlar asosida tuzilgan quyidagi jadval orqali ko’rib chiqamiz (16.1-jadval).