«informatika va axborot texnologiyalari»

MS DOS ning boshlang‘ich yuklanishi 
MS DOS ning ta‘minoti quyidagi hollarda avtomatik tarzda bajariladi: 
kompyuterga kuchlanish berilganida.
tizimli blokdagi "Reset" tugmasi bosilganda (bu tugma ba‘zi bir kompyuter modellarida 
bo‘lmasligi mumkin). 
[Ctrl], [Alt], [Del] klavishalari birgalikda bosilganida. 
Тizim yuklanishi boshida kompyuter doimiy xotirasidagi qurilmalar tekshiriladi. Agar xatolik 
bo‘lsa, xato kodi beriladi. Хatolik murakkab bo‘lmasa, "F1" tugmachasi bosiladi. Aks holda 
kompyuterni maxsus texnik mutaxassislarga ko‘rsatish lozim. 
OТ yuklovchi dasturi o‘qilgandan keyin bu dastur kompyuter xotirasiga OТ modullari IO.SYS 
va MSDOS.SYS ni ko‘chirib, boshqaruvni ularga uzatadi. So‘ngra CONFIG.SYS - tizim 
konfiguratsiyasi parametrlarini saqlovchi fayl o‘qilib, unda ko‘rsatilgan drayverlar bo‘yicha OТ 
parametrlari o‘rnatiladi. Agarda CONFIG.SYS bo‘lmasa odatdagi parametrlar o‘rnatiladi. 
Bundan keyin COMMAND.COM buyruk protsessori o‘qilib, boshqarish unga beriladi va 
AUTOEXEC.BAT bajariladi. Bu faylda kompyuterga kuchlanish berilganida bajariladigan 
buyruqlar va dasturlar ketma-ketligi ko‘rsatiladi. Masalan, rus harflar ishini ta‘minlovchi dastur. 
Shu bilan kompyuterni yuklash jarayoni tugaydi va MS DOS foydalanuvchining buyrug`ini 
kiritilishi uchun ekranga taklifnoma chiqaradi. 
Buyruqlar paketi fayllari. 
Ko‘pincha buyruqlarning bir xil ketma — ketligini bajarishga 
to‘g‘ri keladi. Bunda buyruqlar paketi faylidan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Buyruqlar 
paketi fayli (Batch file) OТ buyruqlari ketma-ketligidan iborat fayldir. Bu ketma-ketlik 
buyruqlarini klaviatura orqali alohida kiritish zapyp emas. Buning uchun buyruqlar paketi fayli 
nomini ko‘rsatish kifoya. Buyruqlar paketi fayli .bat kengaytmasiga ega bo‘ladi. Buyruq fayli 
bajarilishi uchun uning nomini kiritib, "Enter" bosiladi. 
Buyruqlar paketi fayli matnli fayl bo‘lib, uning har bir satrida MS DOS ning buyrug`ii 
joylashadi. Buyruqlar paketi faylida yozilishi mumkin bulgan buyruqlar ro‘yxati MS DOS da 
keltirilgan. 
Masalan: 

---

46 
AUTOEXEC.BAT maxsus buyruqlar paketi fayli MS DOS yuklanishida ishlatiladi. 
MS DOS tizimida har bir fayl nomi 1 dan 8 gacha, kengaytmasi 1 dan 3 tagacha bo‘lgan 
belgidan tashkil topadi. Nom va kengaytma nuqta bilan ajratiladi. 
Masalan: 
command.corn 
autoexec.bat 
letter.txt 
nom kengaytma 
Nom va kengaytma bosh va kichik lotin harflari, raqamlardan va: 
- _ $ @ ! % & () {} ‗ ˜ ^ 
belgilaridan iborat bo‘lishi mumkin. Kengaytma bo‘lishi shart emas. Ammo kengaytma, qoidaga 
ko‘ra, faylning mazmunini ifodalaydi va shu bilan foydalanuvchiga qulaylik yaratadi. Ko‘pchilik 
dasturlar kengaytmani o‘zlari o‘rnatadilar va kengaytmaga qarab faylni qaysi dastur hosil 
qilganini aniqlash mumkin.