«informatika va axborot texnologiyalari»

begin, program, end 
va hokazo. 
Eslatma
: Agar dasturlar yozishda yuqorida sanab o‗tilgan belgilardan boshqa belgi yoki 
xizmatchi bo‗lmagan so‗zlar uchrab qolsa, bu haqida kompilyator maxsus axborotni EHM 
ekraniga chiqaradi. 
2. Paskal tilida o‗zgaruvchilar

---

148 
Ma‘lumki, dasturlar turli sonli va boshqa turdagi ma‘lumotlarni qayta ishlash uchun 
yoziladi. Ana shu ma‘lumotlarni bir-biridan farqlash uchun ularni nomlashga to‗g‗ri keladi. Bu 
nom sifatida identifikatordan (o‗zgaravchi nomi) foydalaniladi. 
Identifikator muayyan bir vaqtda ifodalab turgan son yoki boshqa turdagi ma‘lumot 
uning qiymati xisoblanadi. Dasturda qatnashgan xar bir identifikator uchun EXM xotirasidan 
ma‘lum bir joy ajratiladi xamda bu joyda uning qiymati yozib qo‗yiladi va saqlanadi. 
Identifikatorlar doim lotin xarflari bilan boshlanadi. Uni yozish uchun zarur bo‗lgan 
keyingi belgilar esa lotin xarflari, raqamlar va
". 
‖ belgisidan iborat bo‗lishi mumkin: 
X, xl, s4, absl2d, fam, kitob_soni.
Dastlabki to‗rtta identifikator sintaktik jixatdan to‗g‗ri yozilgan bo‗lishiga qaramay, katta 
hajmli dasturlarni yozishda ma‘lum bir qiyinchiliklarni tug‗dirishi mumkin. CHunki, ular 
anglatayotgan ma‘lumotlar to‗la va tushunarli qilib ifodalanmaydi. Natijada bunday 
identifikatorlarni boshqasi bilan almashtirib yuborish ehtimolligi ortib ketadi hamda ana shu 
dasturni o‗qish va tushunish qiyinlashib ketadi. SHuning uchun identifikatorlarni keyingi ikkitasi 
kabi belgilagan maqsadga muvofiq hisoblanadi. CHunki ular o‗zlari ifodalayotgan 
o‗zgaravchilarni ma‘lum bir darajada izoxlab turadi va anglashilmovchiliklarga barham berishda 
muhim o‗rin tutadi. Identifikator tanlaganda ham ma‘lumotlarning shakli va mazmunini hisobga 
olish ham ana shu omillardlan biri hisoblanadi. Masalan, uchburchak haqidagi masalada 
ehtiyojga qarab