Fizika” fanidan laboratoriya ishlarini bajarish bo’yicha 5320300 – «Texnologik mashina va jihozlar»



Download 1,64 Mb.
bet20/33
Sana18.04.2022
Hajmi1,64 Mb.
#559767
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   33
Bog'liq
Лаборатория ишлари

b) Tasodifiy xatoliklar o’lchash jarayonining turli bosqichlariga ta’sir etuvchi alohida sabablar oqibatida paydo bo’ladigan xatoliklardir. Masalan, o’lchov asboblarining ko’rsatishidagi noaniqliklar, sezgi organlarimizning nomukammalligi va tashqi (temperatura, bosim, namlik va x.k.) muhitning o’lchash jarayoniga uzluksiz ta’siri tufayli paydo bo’ladigan xatoliklar shular jumlasidandir. Bu xatoliklarni tajriba oldidan e’tiborga olishning imkoniyati yo’q. Bunday xatoliklarni butunlay yo’qotib bo’lmaydi, lekin ularning sonini minimal qiymatgacha kamaytirish mumkin. Tasodifiy xatoliklarning ehtimollik qonuniyatlariga bo’ysunishi ularning o’lchanayotgan kattalikning xaqiqiy qiymatini o’z ichiga oladigan chegaraviy qiymatlarini aniqlash imkonini beradi.
2. Bevosita o’lchash jarayonidagi xatoliklarni aniqlash. Fizikaviy kattalikning bevosita o’lchash natijasida topilgan qiymati uning xaqiqiy qiymatidan u yoki bu tomonga og’gan bo’lishi mumkin. Fizikaviy kattalikning uning xaqiqiy qiymatiga yaqin bo’lgan qiymatini olish uchun o’lchashlar bir necha marta takrorlanib, natijalarning o’rtacha arifmetik qiymati topiladi. Kattalikning o’rtacha arifmetik qiymati uning xaqiqiy qiymatiga yaqinroq bo’ladi.
Masalan, x1, x2, x3, ..., xn lar ayrim o’lchashlar natijasi bo’lsa, bundan o’lchanayotgan kattalikning o’rtacha qiymati:
(1)
Bu yerda n - o’lchashlar soni.
O’rtacha qiymatdan har bir ayrim o’lchash natijasi qiymatining farqi ayrim o’lchashlarning absolyut xatosi deyiladi va u




ifodalar yordamida aniqlanadi. So’ngra absolyut xatolikning o’rtacha arifmetik qiymati aniqlanadi:
(2)
O’lchashlar sifatini to’la tavsiflash uchun o’lchashning nisbiy xatoligi aniqlanadi. Ayrim o’lchashlar absolyut xatoliklarining o’rtacha arifmetik qiymatiga nisbati
, , , ...,
ifodalar yordamida aniqlanib, bu kattaliklar ayrim o’lchashlarning nisbiy xatoliklari deyiladi.
O’rtacha absolyut xatolik xo’r ning o’rtacha qiymat xo’r ga nisbati
(3)
ga o’rtacha nisbiy xatolik deyiladi va uning foizlardagi qiymati

ifoda yordamida hisoblanadi. O’lchanayotgan kattalikning xaqiqiy qiymati
(4)
yordamida aniqlanadi.
Laboratoriya ishlarini bajarishda nisbiy xatolikning qiymati 3 - 5% oralig’ida bo’lishi kerak. Nisbiy xatolikning qiymati 0,5 % dan oshmaydigan o’lchashlar yetarli darajada sifatli o’lchashlar hisoblanadi.

Download 1,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish