Farmatsevtik biotexnologiya

Produtsentlarni o‘stirish usullari 
Mikrobiologik yo‘l bilan fermentlarni ishlab chiqarishni, iqtisodiy samaradorligini aniqlovchi 
omillardan biri-mikroorganizmlarni o‘stirish usulidir. O‘stirishni bir necha usullari mavjud: sirtqi 
(yuzaki), suyuq ozuqa muhitida (davriy), osib (juda ham kam ishlatiladi) va ozuqa muhitida 
to‘xtovsiz o‘stirish usullari.
Mikroorganizmlarni qattiq faza sirtida, yuzaki o‘stirish juda katta ahamiyatga ega. 
YAponiyada va Uzoq SHarqni boshqa mamlakatlarida ivitilgan bug‘doy yoki guruchga tuzlar 
solib, uy haroratida va steril sharoitda maxsus idishlarda zamburug‘ o‘stiriladi. SHu usulda 
amilaza, proteaza, pektinaza, sellyulaza va boshqa fermentlar olinadi. O‘tgan asrning 20-yillarida-
antibiotiklar ishlab chiqarish boshlangan davrda–mikroorganizmlarni suyuq ozuqa muhitida, 
chuqurlikda o‘stirish usuli yaratilgan. Bu usuldan foydalanib, fermentlar biosintezini amalga 
oshirish, dastlabki tajribalarda o‘zini istiqbolli ekanligini ko‘rsatdi. 
Sanoat fermentatsiyasini asosiy maqsadi energiyadan (o‘stirish harorati, ozuqa muhitini 
sterilizatsiya qilganda va uni aralashtirganda sarflanadigan energiya vax.k.) unumli va samaraliroq 
foydalanishdan iborat. SHuning uchun ham ozuqa muhitining komponentlarini energetik va 
ozuqaviy bahosi eng muhim omillardan hisoblanib, o‘stirish sharoitini tanlash ham katta 
ahamiyatga ega (harorat, rN, O2 ni parsial bosimi, jarayonni davomiyligi va x.k.). Sanoat 
sharoitida mahsulotni tan narxini belgilashda fermentatsiyadan tashqari, ozuqa muhiti 
komponentlarini bahosi, energiya sarflari, xizmatchilarni mehnat harajatlari, apparatlarni 
ishlatishdagi harajatlar va boshqa muayyan jarayon bilan aloqador bo‘lgan xarajatlar e’tiborga 
olinadi. 
Nazorat savollari 

---

47 
1.
Fermentlar muxandisligining maqsad va vazifalari 
2.
Fermentlarni biologic obyektdan ajratish usullari 
3.
Fermentlarni tozalash usullari 
4.
Fermentlar immobilizatsiyasi 
5.
Immobillashda qo’llaniladigan tashuvchilar va ularga qo’yilgan talablar