Dinamik tiplashtirilgan

FUNKSIYALAR BILAN ISHLASH

7.1. Formal, joriy va lokal oʻzgaruvchilar

Koʻpincha masalalar uchun dastur ishlab chiqish jarayonida masa­la qanday oʻzgaruvchilar uchun berilganligi koʻrsatilmaydi. Lekin uni yechish uchun shartli ravishda oʻzgaruvchilar tanlab olinadi va ana shu oʻzgaruvchilar uchun qoʻyilgan masalani toʻla yechish qonun-qoi­da­lari (algoritmi) ishlab chiqiladi. Bunday oʻzgaruv­chilar formal oʻzgaruvchilar deyiladi. Masalan, kvadrat tenglama uchun a, b va c koeffitsiyentlar formal oʻzgaruvchilar deb qaraladi.
Shu sinfga taalluqli boʻlgan konkret masalada esa odatda barcha oʻzgaruvchilar yoki ularning qiymatlari aniq koʻrsatib qoʻyiladi va ma­sa­lani ana shu qiymatlar uchun hal qilish talab qilinadi. Bunday oʻzgaruvchilar argumentlar deb ataladi. Endi masalani yechish uchun yaratilgan hamma qonun-qoidalarni formal oʻzgaruvchilar oʻrni­­ga masalada berilgan argumentlarga qoʻllash lozim boʻ­ladi.
Masala. Boʻyi N, eni M boʻlgan toʻg‘ri toʻrtburchak yuzi to­pilsin.
Yechish g‘oyasi. Ma’lumki, toʻg‘ri toʻrtburchak yuzi S=A∙B formula bilan topiladi. Bu yerda A – toʻrtburchak boʻyi, B – eni. Ammo bizga berilgan masalaning shartiga koʻra, S=N∙M. Bu misolda A va B formal oʻzgaruvchi, N va M esa argument hisoblanadi. Formal oʻzgaruvchi bilan argument ustma-ust tushishi ham mumkin.
Masala shartida koʻrsatilmagan, lekin masalani yechish uchun hisoblanishi zarur boʻlgan oʻzgaruvchilar oraliq oʻzgaruvchilar deyi­ladi.
Oraliq oʻzgaruvchilar faqat bitta protseduraga taalluqli boʻladi. Shuning uchun ularni lokal (mahalliy) oʻzgaruvchilar deb ham yuri­tiladi. Masalan, kvadrat tenglamani yechishda diskriminantni ifoda­lovchi D oʻzgaruvchi lokal hisoblanadi.