Dasturi asosida ishlab chiqilgan

ko’rilgan zararlar; jarimalar, peniyalar va neustoykalar to’lash bilan bog’liq zararlar; asosiy 

faoliyatdan  olinadigan  foyda,  boshqa  daromadlar  va  boshqa  tushumlar  hisobidan  zahira 

---

 

 

qilinib,  boshqa  korxonalar  va  tashkilotlar  (chet  elliklarni  ham  qo’shib),  shuningdek  ayrim 

shaxslar  bilan  hisob-kitoblarga  doir  shubhali  qarzlar  summalari;  «Boshqa  daromadlar  va 

tushumlar»  ga  quyidagilar  kiradi:  korxonaning  asosiy  fondlari  va  boshqa  mulklarini 

sotishdan  olingan  daromadlar;  da’vo  muddati  o’tib  ketgan,  kreditor  va  deponentga 

o’tkazilgan  qarzlarni  hisobdan  o’chirishdan  olingan  daromadlar;  undirilgan  jarimalar, 

peniyalar,  neustoykalar  va  xo’jalik  shartnomasining  boshqa  shartlarini  buzganligi  uchun 

undiriladigan  boshqa  turdagi  sanktsiyalar;  korxona  ichidagi  oshxonalar,  yordamchi 

xo’jaliklar va boshqalardan olinadigan daromadlar va tushumlar;  moliyaviy faoliyatga doir 

daromadlar  va  sarflar.  Bunda  moliyaviy  faoliyatdan  olinadigan  daromadlarni  hisobga 

oladigan schyolar (9500) guruhi bo’yicha 9510, 9520, 9530, 9540, 9550, 9560 va 9590 schyotlar 

ochilib,  daromadlar  tegishli  tarzda  hisobga  olib  borilganligi  tekshiriladi.  Moliyaviy 

faoliyatdan ko’rilgan zararlarni tekshirishda auditor moliyaviy faoliyat bo’yicha xarajatlarni 

hisobga oladigan 9610, 9620, 9630 va 9690 schyotlarning ma’lumotlarini ham tekshiradi.  

Shuningdek, favqulodda olingan foydalar va ko’rilgan zararlar ham tekshirilishi lozim. 

Bunda  auditor  9710«Favqulodda  olingan  foyda»  va  9720«Favqulodda  ko’rilgan  zarar» 

schyotlarining  analitik  hisobi  va  dastlabki  hujjatlar  ma’lumotlarini  tekshirishi  zarur. 

«Mahsulotlar  (ishlar,  xizmatlar)  tannarxiga  qo’shiladigan,  mahsulot  ishlab  chiqarish  (ish 

bajarish,  xizmat  ko’rsatish)  xarajatlarining  tarkibi  va  moliyaviy  natijalarni  shakllantirish 

tartibi  to’g’risidagi  Nizom»ning  sharhlarida  ko’rsatilishicha,  xorijiy  davlatlar  amaliyotida 

favqulodda zararlarga quyidagilar kiradi: tabiiy ofatdan ko’rilgan katta yo’qotishlar; urush 

va  boshqa  siyosiy  notinchliklar  natijasida  ko’rilgan  yo’qotishlar;  mamlakatda 

qonunchiligining o’zgarishi natijasida ko’rilgan yo’qotishlar, masalan, xususiy mulkni davlat 

mulkiga  aylantirish  (natsionalizatsiya)  haqida  qaror  qabul  qilish,  ayrim  faoliyat  turlarini 

ta’qiqlash  va  boshqalar.  Bunda  auditor  quyidagilarni  tekshirishi  lozim:  favqulodda 

yo’qotishlar  meteorologik,  seysmik  va  boshqa  tegishli  xizmatlarning  sodir  bo’lgan  tabiiy 

ofatlar  to’g’risidagi  ma’lumotlari  bilan  tasdiqlanishi;  korxona  mulklari  favqulodda