Dasturi asosida ishlab chiqilgan

ettirilganligini aniqlaydi.  

Debitor qarzlarning ahvoli va ularni hisobdan o’chirishni  tekshirish amallari  shubhali 

qarzlar bo’yicha rezerv yaratish va undan foydalanishni tekshirish  amallari bilan kesishadi. 

Shubhali  qarzlar  bo’yicha  rezervlardan  foydalanishning  asosliligini  tekshirish  debitor 

qarzlarni hisobdan o’chirish chog’ida ko’rib chiqiladi.  

Mahsulot  va  materiallarni  sotishga  jo’natish  me’yoriga  qarab  barcha  nakladnoy 

ma’lumotlari  tayyor  mahsulotlarni  sotishga  doir  hujjatlar  reestri  (63  -  ASK  shakl)ga  yozib 

boriladi.  Reestrlar  ichki  xo’jalik  bo’linmalari  (shirkatlar,  brigadalar  va  boshqalar)dan 

xo’jalik  buxgalteriyasiga  topshirilib,  ularning  ma’lumotlari  asosida  «Qishloq  xo’jalik 

mahsulot, material, ish va xizmatlari realizatsiyasini hisobga olish vedomosti (62 - ASK shakl) 

---

 

 

tuziladi. Reestrlarda xaridor va buyurtmachilar bilan hisob - kitoblar har qaysi to’lov hujjati 

bo’yicha  alohida-alohida  hisobga  olib  boriladi.  Hisobot  oyi  ichida  to’lanmagan  summalar, 

undan  keyingi  oyda  xaridor  va  buyurtmachilar  bilan  hisob-kitoblarni  hisobga  olish  uchun 

xizmat qiladigan, yangi saldo (qoldiq) reestriga har qaysi to’lov hujjatidan o’tkaziladi.  

Xaridor va buyurtmachilar bilan hisob - kitoblarni tekshirishni boshlashdan oldin saldo 

(qoldiq)  reestrlarida  ko’rsatilgan  qoldiqlarning  Bosh  daftardagi  4010  -  «Xaridorlar  va 

buyurtmachilardan  olinadigan  schyotlar»,  4020-  «Olingan  veksellar»,  6310-  «Xaridorlar  va 

buyurtmachilardan  olingan  bo’naklar»  schyotlari  bo’yicha  qoldiqlarga  teng  kelishini 

aniqlash  zarur.  Shuningdek,  reestrlarning  o’z  vaqtida  to’lg’azilishi,  buxgalteriyaga 

topshirilishi  va  xo’jalikning  kassasiga  yoki  hisob-kitob  schyotiga  tushgan  to’lovlar  haqida 

belgilar (yozuvlar) mavjudligi tekshiriladi. Mahsulot, material, ish va xizmatlar realizatsiyasi 

bo’yicha  to’lov  talabnomalarining  o’z  vaqtida  to’lg’azilishi  va  inkassaga  qo’yilishi 

tekshiriladi. Qarzlarning vujudga kelish sanalari va to’lov muddati o’tib ketgan summalarini 

saldo  (qoldiq)  reestrlari  bo’yicha  aniqlash  zarur.  Ushbu  to’lov  hujjatlari  bo’yicha  qarzlar 

nihoyatda puxta tekshiriladi. Chunki, amaliyotda xaridorlar va buyurtmachilarning qarzlari 

4010  -  «Xaridorlar  va  buyurtmachilardan  olinadigan  schyotlar»  va  4020-  «Olingan 

veksellar»,  schyotlarining  debetida,  to’lovlarning  kelib  tushishi  esa  6310-  «Xaridorlar  va 

buyurtmachilardan  olingan  bo’naklar»  schyotining  kreditida  aks  ettiriladi,  shuningdek 

mahsulot va materiallar bir xo’jalik yoki tashkilotga jo’natilib, schyot esa adashib boshqasiga 

taqdim  etilishi  hollari  ham  uchraydi.  Buning  natijasida  noxaq  debitor  va  kreditor  qarzlar