Дала экинларининг асосий зараркунандалари

Ҳаёт кечириши—умуман олганда қизил бош шпанканиқига ўхшайди. Қўнғизлари кўп метаморфозли, йилига бир марта авлод беради. Сохта ғумбаклик стадиясида қишлайди. Қўнғизлари тухум қуйиш учун қудуқча қазийди. Урғочи қўнғизлар бир неча ўнтадан, баъзан бир неча юзтадан тухум қўяди.
Малҳамчи қўнғизларнинг личинкалари чигиртка кўзачалари ичида озиқланади. Жумладан, Фролов малҳамчиси марокаш чигирткаси (Dosiotaurtis maroccanus Thub.) нинг ҳамда қир чигирткаси (Calliptamus turanicus Tarb.) нинг тухумлари билан, М. Scabiosae 0l. номли маҳамчи морокаш ҳамда отбосар чигиртка (Dociosta Orus krauss; Gnd.) нинг ва баъзи бошқа чигирткаларнинг тухумлари билан озиқланиб яшайди. Тўрт нуқтали малҳамчи личинкалари эса воҳа чигирткаси (С. italicus L.) нинг кўзачаларида яшаганлиги аниқланди.
Кураш чоралари. Қизил бош шпанкага қарши кураш учун белгиланган тадбирлар амалга оширилади. Малҳамчиларнинг личинкалари фойдали бўлганлиги учун, бу зараркунандалар экинларга бевосита таҳдид қилган ҳоллардагина улар билан, курашилади.


Нўхат қўнғизи
Bruchas pisorum С.
Зарари. Бу қўнғиз нўхат донлари — уруғлари ичидаги моддани кемириб ейиши билан зарар етказади. Масалан, Қамашидаги нўхат экинларида уруғларнинг 5 % дан зиёдроқ қисми нобуд бўлганлиги аниқланди.
Самарқанд атрофида етиштирилган нўхат намуналарида уларнинг 11 % ини нўхат қўнғизи шикастлаганлиги маълум. Қозоғистондан олинган маълумотларда бу зараркунанда айрим участкалардаги нўхат донларининг 20 % дан зиёдроғини шикастлаганлиги кўрсатилади.
Шикастланган донларнинг униш даражаси 75 % гача пасаяди ва нўхат қўнғизининг чиқиндилари билан ифлосланган донлар овқат учун ярамайди.
Тарқалиши. Марказий Осиёдан ташқари, Қозоғистонда, бутун Европада, Узоқ шимолдан ташқари (бу қўнғизнинг тарқалиш доираси Шимолий кенгликнинг 52° гача ёйилади), Узоқ Шарқда, Шимолий Африкада, Япония ва Ҳиндистонда, Шимолий ва Марказий Америкада нўхат экинларини зарарлаши маълум.