Anorgul atajonova

qanday?, hech qanaqa?, hech qancha? 
7.  Gumon  olmoshlari  shaxs,  narsa-buyum,  hodisa  qaqidagi  noaniq 
tasavvurni  bildiradi.  Gumon  olmoshlari  alla-  yordamida  hamda  -dir 
qo‘shimchasi  orqali  hosil  qilinadi:  allakim,  allanima,  allaqancha, 
allaqayerda, nimadir, kimdir, qayerdadir, qanchadir. 
Olmoshlar  birlik  va  ko‘plik  hamda  kelishik  qo‘shimchalari  bilan 
qo‘llanadi. 
  
114-mashq.  Jadvalda  berilgan  olmoshlarini  atama  daftaringizga 
ko‘chirib  yozing.  Daftaringizni  yopib,  xotirangizda  qolgan  olmoshlarni 
ayting.  
 
 Turlari  
 Olmoshlar  
Kishilik olmoshlari 
men, sen, u; biz, siz (sizlar), ular 
O‘zlik olmoshi 
O‘z 
Ko‘rsatish olmoshlari 
 
bu,  shu,  u,  o‘sha,  ana,  mana,  mana  bu,  mana 
shu, manavi, anovy 
So‘roq olmoshi 
 
Kim?  nima?  qayer?  qanaqa?  qayda?  qaysi? 
qalay? qancha? necha? nega? 
Belgilash olmoshi 
 
hamma,  barcha,  bari,  har  bir,  har  nima,  har 
narsa, har handay, har haysi 
Bo‘lishsizlik olmoshi 
 
hech  kim,  hech  narsa,  hech  hachon,  hech 
qanaqa, hech qaysi 

---

 
116
Gumon olmoshi 
kimdir,  nimadir,  allakim,  allaqanday,  qaysidir, 
allanarsa, allaqancha, allaqanday 
 
115-mashq.  Berilgan  gaplarni  ko‘chiring.  Olmoshlarni  topib,  turini 
aniqlang. 
 
1. Bola allanarsani sezgandek shartta burilib qaradi (O‘.H.). 2. Yo‘q, 
Otaqo‘zi  hech  qachon  hech  kimga  xushomad  qilgan  emas!  (O.).  3. 
Alimardon  bir  qarashdaek  otalik  mehri  bilan  shu  bola  Shavkat  ekanini, 
o‘zining o‘g‘li, yagona ovunchog‘i ekanini aniq bilib olgandi (O‘.H.). 4. -
hu  o‘sha  qovun  polizida  tuzoqqa  ilingan  bedanalar  sizga  intizor  bo‘lib 
yetishibdi,-dedi (S.A.). 5. Endi uni hech kim, hech nima bu aziz olamdan 
sug‘urib ololmasdi (O‘.H.). 6. Men hamma yozuvchilar o‘zining boshidan 
o‘tganini  yozadi,  deb  o‘ylayman  (O‘.H.).  7.  …  "Ilhom  parisi",  "ilhom 
gulshani" yana allanimalar deyishadi-ku (O‘.H.). 8. Bari ostin-ustin bo‘lib 
ketdi  (S.A.).  9.Chorshanba  degan  kun  Hilolaning  xayolida  hech  qachon 
shunchalik ko‘p charx urmagan edi (O‘.H.). 
 
116-mashq.  Quyidagi  olmoshlarni  turlarga  bo‘lgan  holda  jadvalga 
joylashtiring. 
Hamma,  men,  hech  qachon,  allakim,  nega,  qancha,  bari,  birov, 
o‘zim,  bizlar,  necha,  jami,  kimdir,  allaqayer,  mana,  o‘sha,  o‘shancha,  har 
kim, anovi, nechun, har qaysi, siz, bu, ular, allaqancha, bir nima, hech kim, 
har  qachon,  bir  necha,  o‘zlari,  qayerga,  hech  nima,  kimdir,  allaqachon, 
shuncha, qaysi, sen, qachondir, ular, har qayerda, ana shu, u, butun, yalpi, 
barcha, nechanchi, o‘zingiz.