Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o„zbek tili va adabiyoti universiteti



Download 3,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet129/138
Sana25.04.2022
Hajmi3,88 Mb.
#581651
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   138
Bog'liq
kompyuter lingvistikasi

Parallel matnlar korpusi
– badiiy asar, qo‗llanma, ommaviy axborot 
vositasi nashrlari, turli xil hujjatlarning ikki yoki undan ko‗p tildagi 
elektron ko‗rinishlari.


231 
Qomusiy lug„at
– turli ijtimoiy sohalarga oid muhim ma‘lumot 
beradigan, voqelikni batafsil izohlaydigan lug‗at.
Sеma
(
yun.
sema
―belgi‖) – leksik ma‘no (semema)ni tashkil 
toptiruvchi komponent (qism)lar. Mac, 
atrof 
leksemasining ma‘nosi 
(sememasi) ―hamma‖ va ―tomon‖ semalaridan iborat. Ma‘lum leksik-
semantik guruhga oid sememalardagi semalar shu sememalar uchun 
umumiy yoki xususiy ekaniga ko‗ra ikki asosiy turga bo‗linadi: 1) umumiy 
sema – integral sema

2) farqlovchi sema – differensial sema

Semiotika yoki semiologiya
(yun. 
semiotike
, ya‘ni ―belgilash‖, 
―tasvirlash‖, ―ifodalash‖ degan ma'nolarni anglatadi) belgilar sistemasi 
haqidagi fan bo‗lib, unda axborotni saqlovchi, uzatuvchi turli xil belgi va 
belgilar tizimlarining yaratilishi, vazifalarini, belgilar sistemasiga kiruvchi 
hodisalarni, ularning tabiati, mohiyati, turlari, ko‗rinishlari, amal qilishi 
kabilarni tekshiradi. Semiotikada tabiiy tillar, sun‘iy tillar, yo‗l belgilari, 
audio va videosignallar tadqiq etiladi.
Semantik tarmoq
– borliqni so‗zlar va ularning semantik 
munosabatlari 
yordamida 
modellashtirishga 
yo‗naltirilgan 
tizim 
hisoblanadi. Semantik tarmoq aniq belgilangan uzellar (obyektlar 
kesishadigan joy) va dugalar (semantik munosa-batlarning biri 
ikkinchisiga 
ta‘sir 
ko‗rsatadigan 
nuqta) 
munosabati 
asosida 
modellashtiriladi.
Ssenariy 
– voqea-hodisalar, harakatlar ketma-ketligining kauzal 
bog‗liqlik tamoyili asosidagi zanjiri. Har bir ssenariyda rol bajaruvchilar 
mavjud. Ssenariylar real hayotda uchraydigan vaziyatlarni aks ettiruvchi 
holatlar asosida yuzaga keladi.
Sintez
– kompyuterda matnning grammatik shakllantirilishi va 
generatsiyasi (hosil qilinishi). 
Morfologik sintez 
matnga avtomatik ishlov 
berish jarayonida yoki uning so‗nggi bosqichida (natijalarni inson hukmiga 
havola qilishda) so‗zlarning turli shakllarini chiqarish, analiz natijalarini 
umumlashtirishdan iborat.

Download 3,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   138




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish