A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

2. Jiddiy favkulodda vaziyatlar quyidagilarii uz ichiga oladi: 
- 
ish stansiyasining ishdan chiqishi (axborotning yo’qolishi bilan); 
- 
ish stansiyasining ishdan chiqishi (axborot yo’qotishsiz); 
- 
ish stansiyada uning samaradorligini yo’qotmasdan qisman ma’lumot yo’qotilishi. 
Favqulodda vaziyatyuzaga kelishi haqida ma’lumot manbalari: 
- 
himoyalash rejasi yoki tizimning ishlashi yoki konfigurasiyasi, uning himoya vositalaridagi boshqa 

---

270 
 
shubhali o’zgarishlar bilan nomuvofiqliklar aniqlangan foydalanuvchilar; 
- 
muhofaza qilish rejasida kuzda tutilgan favqulodda vaziyat rejasini aniqlagan himoya vositalari; 
- 
favqulodda vaziyat yuzaga kelishi yoki ehtimolligini ko’rsatadigan yozuvlar mavjud bo’lgan tizim 
yozuvlari. 
Tarmoq operasion jarayonining uzluksizligi va uni qayta tiklashning o’z vaqtida bajarilishi: 
- 
kompyuterdan foydalanish bilan ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonlarini kattik tartibga solish; 
- 
UITni tarmoqdagi axborot va jarayonlar bilan ta’minlash bo’yicha amaliy choralarni tashkil etish 
va amalga oshirish uchun mas’ul shaxslarni tayinlash va o’qitish; 
- 
ish stansiyalaridan foydalanib, barcha xodimlar tomonidan UITni taqdim etish bo’yicha rahbarlik 
hujjatlari talablariga qat’iy rioya qilish; 
-  resurslarni  zahiralashning  turli  usullaridan  foydalanish,dasturiy  ta’minotdan  nus’ha  ko’chirish  va 
axborot resursi tarmoqlarini nus’halash; 
- 
tarmoq tarkibiy qismlarining zarur darajada himoya qilinishini muntazam ta’minlash, himoya qilish 
uskunalarini to’g’ri qo’llash uchun uzluksiz boshqaruv va ma’muriy qo’llab-quvvatlash; 
- 
qabul qilingan chora-tadbirlarning samaradorligi va UITni qo’llab-quvvatlash uchun qo’llaniladigan 
usul va vositalarni doimiy ravishda tahlil qilish va ularni takomillashtirish bo’yicha takliflarni ishlab 
chiqish  va  amalga  oshirish.  Tarmoq  buzilishining  sabablarini  bartaraf  etish,  zarar  yetkazilgan 
(yo’qolgan)  resurslarni  qayta  tiklash  va  qayta  tiklash  bo’yicha  keyingi  harakatlar  tarmoq 
foydalanuvchilarning  funksional  majburiyatlari  bilan  belgilanadi.  Xavf  yoki  jiddiy  xodisa  yuzaga 
kelganda  barcha  foydalanuvchilar  darhol  xabardor  qilinishi  kerak.  Har  bir  g’ayritabiiy  holatni 
ma’muriyatdagi mas’ul  xodimlar tizim  administratori bilan birgalikda tahlil qilishlari  kerak va bu 
tahlil  natijalariga  ko’ra  foydalanuvchilarning  vakolatini  o’zgartirish  resurslarga  kirish  huquqi ni 
o’zgartirish,  qo’shimcha  zahiralarni  yaratish,  tizim  konfigurasiyasini  o’zgartirish  yoki  xavfsizlik 
parametrlarini o’zgartirish va boshqalar uchun takliflar ishlab chiqish kerak. Jiddiy va tahdid soluvchi 
favqulodda  holatlarda  eskirgan  uskunalarni  tezkor  almashtirish  va  ta’mirlashni,  shuningdek  zahira 
nus’halaridan  zararlangan  dasturlarni  va  ma’lumotlar  to’plamlarini  tiklashni  talab  qilish  mumkin. 
Tizimning  ishlashi  va  vazifalarini  (tizim  va  dasturiy  ta’minot,  ma’lumotlar  bazalari  va  boshqa 
ma’lumotlar  to’plamlari),  shuningdek  arxivlar,  tizimlar  jurnallari  va  h.k.larni  ta’minlovchi  barcha 
dastur va ma’lumotlar zahiraga ega bo’lishi kerak. 
Tizimda foydalaniladigan barcha dasturlarga mos yozuvlar nus’halari bo’lishi kerak. Dasturlar 
va ma’lumotlar nus’halarini yaratish, saqlash va ulardan foydalanish bo’yicha zarur chora-tadbirlar 
ushbu axborot xavfsizligi siyosatining 4-ilovasida aks ettirilgan. 
Noxushlik sodir bo’lgan taqdirda, uning kelib chiqish sabablari, yetkazilgan zararni baholash, 
qoida buzarlarni identifikasiya qilish va tegishli choralar ko’rilishi uchun tergov o’tkazilishi kerak.  
Favqulodda vaziyat (hodisa)ni tekshirish sodir bo’lgan voqyealarga javoban hujjatga muvofiq 
amalga oshiriladi. 
Agar  zaiflik  sababli  yetarli  darajada  himoya  va  nazorat  choralari  qurilmasa  va  bu  zarar 
belgilangan darajadan oshib ketgan bo’lsa, bu holat doimo operasion va tiklash rejasini to’liq ko’rib 
chiqish uchun asos bo’lib xizmat qiladi. Uzluksiz ishlash va qayta tiklash rejasini amalga oshirish 
uchun  mas’ul  xodimlar  axborot  xavfsizligi  bo’yicha  mas’ul  xodim  va  tizim  administratori 
hisoblanadi. 
 
Jizzax davlat pedagogika instituti    Axborot 
xavfsizligi siyosatiga 
    Ilova № 19.