A. N. Samadov, O. S. Jumanov

Rezina  poyabzallarining  assortimenti.  Rezina  poyabzallari 
quyidagi belgilari bo„yicha bo„linadi: ishlatilishi (maishiy, maxsus va sport 
poyabzallari), yosh va jins belgisi (erkaklar, ayollar, o„g„il bolalar, qizlar, 
bolalar),  ishlatilish  tarzi  (boshqa  poyabzallar  ustidan  kiyiladigan  va  faqat 
oyoqqa  kiyiladigan),  ustki  qismining  materiali  (yaxlit  rezinali,  rezina-
to„qimali),  rangi  (qora,  oq),  ishlab  chiqarish  usuli  (yelimlash,  qoliplash, 
shakl  berish.  bosim  ostida  quyish  va  polivinilxlorid  (PVX)  plastizolidan 
quyish),  pardozi  (loklangan,  xira,  jiyakli,  qaytarilgan,  yarim  duxobadan 
qilingan  mag„izli),  turlari  (kalishlar,  etiklar,  etikchalar,  yarim  etikchalar, 
botinkalar,  yarim  botinkalar,  tuflilar),  fasoni,  o„lchami  hamda 
poshnasining balandligi (past - 25 mm. gacha, o„rta - 26-40 mm va baland 
- 45 mm. dan ortiq). 
Kalishlar  balandligi  bo„yicha  past,  yarim  baland  (yarim  botlar)  va 
baland  (botlar)  bo„ladi.  Past  poyabzallar  charm  poyabzallarining  ustidan 
kiyiladi.  Tuzilishi  bo„yicha  ular  tilchali  va  tilchasiz,  karkasi  bo„yicha 
oddiy (patli astar, karkasi me‟yor qalinlikda) va yengillashtirilgan (patsiz, 
karkasi yengillashtirilgan) bo„ladi. 

---

293 
 
Etiklar  yelimlash  va  qoliplash  usullarida  yaxlit  rezinadan, 
loklanmagan,  qora  rangda,  past  poshnada  erkak  va  ayollar  uchun  ishlab 
chiqariladi.  Astari  rezina  shimdirilgan  gazlama,  lastikli  paypoq  va  patli 
gazlamadan tayyorlanadi. 
Etikchalar  va  yarim  etikchalar  odatda,  yaxlit  rezinali,  loklangan, 
asosan,  yelimlash  hamda  kamroq  qoliplash  uslublarida  xom  rezina 
aralashmasi va polivinilxlorid plastikalaridan tayyorlanadi. 
Botiklar  barcha  yosh  va  jinsdagi  guruhlar  uchun  ishlab  chiqariladi. 
Erkaklar,  o„g„il  bolalarning  botiklari  ko„proq  ustki  qismi  jun  gazla-
malaridan,  jiyakli,  jiyaksiz,  odatda,  «molniya»  ilmoqli  yoki  metall  to„qali 
qilib ishlab chiqariladi. 
Botinkalar  shakllangan  qoplama  poshnali  bo„ladi.  Erkaklar  va 
bolalar  botinkalarining  ustki  qismi  to„qimachilik  materiallaridan, 
ayollarniki to„qimachilik materiallari hamda yaxlit rezinadan tayyorlanadi. 
Botinkalarning  fasonlari  xilma-xil  (shnurli,  «molniya»  ilmoqli,  to„qali, 
belbandli) bo„ladi. 
Yarim  botinka  va  tuflilar  ko„proq  ayollar  poyabzallarining 
assortimentiga  kiradi.  Yaxlit  rezinali  yarim  botinka  va  tuflilar 
chegaralangan miqdorda ishlab chiqariladi. Ular kalishlardan kiyilish usuli 
(to„g„ridan-to„g„ri  oyoqqa  kiyiladi)  va  qoplama  poshnasining  mavjudligi 
bilan farq qiladi. 
Rezina  poyabzallarining  o‗lchamlari  ikki  tizimda  belgilanadi: 
shtixmassali  (1  shtix  =  6,67  mm)  va  shartli.  Shtixmassali  tizim  oyoqqa 
to„g„ridan-to„g„ri  kiyiladigan  poyabzallar  uchun  qo„llaniladi.  Bu  tizim 
bo„yicha  poyabzal  raqamlari  (nomer)  quyidagicha  bo„ladi:  erkaklar  -  39-
47, ayollar 34-41, qizlar 31-33, bolalar 20 dan 30 gacha. Shartli raqamlash 
tizimi  charm  va  jundan  tayyorlangan  poyabzallar  ustidan  kiyiladigan 
rezina poyabzallarini belgilashda qo„llaniladi (0,1,2,3,4..., 17).