3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

 
XYI –bob.  KORXONALAR  MOLIYAVIY –XO‘JALIK FAOLIYATI  
                   AUDITINI  O‘TQAZISHNING  METODOLOGIK ASOSLARI 
 
 
16.1. Auditni o‘tqazishning umumiy  metodologik tartibi 
 
 
Xo‘jalik  yurituvchi  sub’ektlar  faoliyatini  kompleks  yoki  tematik    audit 
tekshiruvidan  o‘tqazish  auditni  tashkil  etishning    2-bosqichini  tashkil  etadi.  Ushbu 
bosqichni  auditorlar  1-bosqichda  tuzilgan  dasturga  muvofiq  olib  boradilar.  Dasturga 
kirgan  har  bir  mavzu  yoki  ob’ektni  tekshirishda  auditorlar  ma’lum  ketma-ketlikga  amal 
qilishlari,  tekshirishni  yuqoridan    pastga  qarab  yoki  pastdan  yuqoriga  qarab  tekshirish 
usullaridan  birida  amalga  oshirishlari  lozim.  Bizningcha,    pastdan  yuqoriga  qarab 
tekshirish  eng qo‘lay usuldir.  
Ushbu  usulga  muvofiq  auditor  har  bir  ob’ekt  bo‘yicha  ma’lumotlarni  boshlang‘ich 
hujjatlardan tortib, to hisobotda aks ettirilgan ko‘rsatkichgacha tizimlab chiqadi. Auditor 
barcha  tekshirish  ob’ektlari  to‘g‘risidagi  ma’lumotlarni  boshlang‘ich  hujjatlar  asosida 
o‘zining kompyuteriga kiritib boradi, oraliq ma’lumotlarni oylik, choraklik, yarim yillik, 
to‘qqiz  oylik  va  yillik  davrlar  bo‘yicha  jamlaydi.  Boshlang‘ich  hujjatlar  bo‘yicha 
isbotlarni  to‘plash  chog‘ida  birdaniga  ularni  to‘g‘ri  tuzilganligini  tekshiradi,  ulardagi 
baholarni  va  soniy  –summaviy  miqdorlarni  shartnomalar  bilan  taqqoslaydi.  Har  oylik 
ma’lumotlarni  Bosh  kitobdagi  mos  schyotlarning  ma’lumotlari  bilan  uyg‘unligini 
tekshiradi.  To‘plangan  ma’lumotlarni  «Buxgalteriya  balansi»,  «Moliyaviy  natijalar 
to‘g‘risida  hisobot»  va  hisobotning  boshqa  shakllarida  aks  ettirilgan    ma’lumotlar  bilan 
taqqoslab ko‘radi. To‘plangan isbotlarni hisob va hisobot ma’lumotlari bilan mos kelishi 
tekshirilayotgan  ob’ekt  hisobini  to‘g‘ri  olib  borilganligidan,  mos  kelmasligi  esa  xato  va 
kamchiliklarga  yo‘l  qo‘yilganligidan  darak  beradi.  Mos  kelmaslik  auditordan  
chetlanishlar  bo‘yicha  keyingi  isbotu-  dalillarni    yig‘ishni  talab  etadi.  Xuddi  shunday 
ketma-ketlik,  ma’lumotlarni  yig‘ish  tartibi  auditning  barcha  ob’ektlari  bo‘yicha  amalga 
oshiriladi. 
Shunday qilib,  auditorlik tekshiruvini  barcha ob’ektlar bo‘yicha quyidagi umumiy 
metodologik tartibga amal qilingan holda o‘tqazilishi lozim (17-chizma).