3-mavzu. Transportvositalari detallarini tamir o`lchamlarga va qo`shimcha tamir detallarni o`rnatish yo`li bilan tiklash reja

Ta’mirlash o‘lchami bilan qayta tiklash paytida tutashtiriladigan detallardan biri, odatda konstruktiv jihatdan murakkab bo‘lgani mexanik ishlov berilib tuzatiladi. Agar tuzatilishi lozim bo‘lgan yuza tashqi bo‘lsa o‘lchami kichiklashtirilib, ichki bo‘lganda kattalashtirilib ishlov beriladi. Bu holda ikkinchi tutashuvchi detalni esa tegishli o‘lcham bo‘yicha tayyorlangan yoki oldindan qayta tiklangan detal bilan almashtiriladi.
Ta’mirlash o‘lchamlarini hisoblash.
Birinchi ta’mir o‘lchami quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
tashqi silindrik yuzalar (vallar) uchun
d_p1 = d_H – 2(Umax + Z), (1)
ichki silindrik yuzalar (teshiklar) uchun
D_p1 = D_H + 2(Umax + Z), (2)
bu erda, d_p1 , D_p1 – val va teshiklar uchun birinchi ta’mirlash o‘lchami;
d_H, D_H - val va teshikning nominal o‘lchamlari;
Umax – detalning bir tomonlama eng ko‘p eyilishi;
Z – mexanik ishlovga beriladigan pripusk (quyim).
(1) va (2) bog‘lanishlarni soddalashtirish va ulardan foydalanishni engillashtirish uchun, ularga eyilishning notekislik koeffitsienti kiritiladi:
β = , (3)
bu erda U – diametr bo‘yicha eyilish kattaligi.
Agar (3) bog‘lanishni hisobga olsak (1) va (2) formulalarni quyidagi ko‘rinishda yozish mumkin bo‘ladi:
d_p1 = d_H – 2(β U + Z) (4)
D_p1 = D_H + 2(β U + Z) (5)
(4), (5) - formulalarda 2(β U + Z) = γ ta’mirlash oralitsi deb ataladi. Barcha ta’mirlash o‘lchamlarini uchun hisoblash formulalarini quyidagi ko‘rinishda tasvirlash mumkin:
vallar uchun:
d_p1 = d_H – γ
d_p2 = d_H – 2γ (6)

-------------

d_pn = d_H – pγ

teshiklar uchun:

D_p1 = D_H + γ
D_p2 = D_H + 2γ (7)
---------------
D_pn = D_H + pγ ,
bu erda n – ta’mirlash o‘lchamlarining soni.
Ta’mirlash o‘lchamlarining soni quyidagi formulalardan topiladi:
val uchun
p_r = , (8)
teshik uchun
n_t = , (9)
bu erda d_min – valning ta’mirlashda ruxsat qilingan minimal diametri;
D_max –teshikning ta’mirlashda ruxsat qilingan maksimal diametri.
Ta’mirlash o‘lchami bilan qayta tiklashning afzalligi, uning yuqori samaradorligi, texnologik protsessning soddaligi bilan asoslanadi. Usulning kamchiligi sifatida o‘lcham turlarining ko‘payishini, detal tuzilishining murakkablashishini ko‘rsatish mumkin.