16 м a V z u agrar munosabatlar: ijara haqi va renta

Agrar munosabatlar: ijara haqi va renta 
 
.
300 
fermerlar esa Qs ga teng birliklarni yetkazadi. QsQc profitsiti natijasini nima 
qilish kerak? Hukumat muvozanat narxini samarali ta’minlashi uchun buni sotib 
olishi lozim. Ko’rib turganingizdek bu ferma ishlab chiqarishidagi profitsit qishloq 
xo’jaligi ko’proq manbalar taqsimlanishiga egaligini bildiradi.
Fermerlar foydasi. Fermerlar narxlar ta’minotidan foyda oladi. 16.6 jadvalida 
qishloq xo’jaligi YIM foydasi 0 P ebQ e bilan ko’rsatilgan erkin bozor 
darajasidan 0 P saQ s kattaroq ta’minlangan darajaga o’sadi.
Iste’molchilar uchun yo’qotishlar. Iste’molchilar yo’qotadi; ular kattaroq 
narxlarni to’lashadi (Pe dan ko’ra Ps) va maxsulotni kamroq iste’mol qilishadi 
(Qe dan ko’ra Qc). Ba`zi xolatlarda bozor narxlari va ta’minlangan narxlar 
o’rtasidagi farq sezilarli. Masalan, AQShda bir funt shakarning ta’minlangan 
narxi dunyodagidan ikki baravar katta, va sutning bir kvortasi iste’molchi uchun 
hisoblarga ko’ra hukumat dasturlarisiz bo’lganidan kora ikki baravar qimmat 
tushadi. Bundan tashqari oziq ovqatlarning yuqori narxlari og’irligi asosan 
kambag’allarga tushadi chunki ular o’z daromadlarining aksariyat qismini oziq 
ovqatga sarflashadi.
16.6 ta’minot narxlari, qishloq 
xo’jalik profitsitlari, fermerlarga 
o’tkazmalar. Bozor talabi D va 
taklifi 
S 
qishloq 
xo’jaligi 
maxsulotlari hosili muvozanati Pe 
va miqdori Qe. Yuqori muvozanat 
ta’minot 
narxlari 
Ps 
Qc 
miqdorining, Qs ishlab chiqarish 
miqdorining, QsQc miqdor profitsiti 
istemoli natijasi. Sariq to’rtburchak 
soliq 
to’lovchilar 
pullarining 
fermerlarga 
o’tkazilishini 
ko’rsatadi.
Samaradorlikdagi yo’qotishlar. Jamiyat yo’qotishining sababi ta’minot narxlari 
manbalarni qishloq xo’jaligiga ko’proq taqsimlashga undash orqali taqsimlash 
samarasizligini yuzaga keltiradi. Narx minimumi (Ps) ochiq bozor narxlaridan 
ko’ra ko’proq manbalarni qishloq xo’jaligi sektoriga jalb etadi (Pe). Sof raqobat 
modeli orqali qaralganda 16.6 rasmidagi bozor taklifi egri chizig`i turli ishlab 
chiqarish darajalarida shu maxsulotni ishlab chiqarayotgan barcha fermerlarning 
chegaraviy chiqimlarini ko’rsatadi. Manbalarning samarali taqsimlanishi bozor 
narxi Pe chegaraviy chiqimga teng bo’lgan b nuqtada yuzaga keladi. Shunday 

---