1-mavzu. Polimеrlar kimyoviy o`zgarishlari o`ziga xosligi


Polimerlarda izomeriya hodisasi



Download 417,32 Kb.
bet9/12
Sana19.02.2022
Hajmi417,32 Kb.
#457975
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
Bog'liq
1 mavzu Polimerlar kimyoviy ozgar

Polimerlarda izomeriya hodisasi

Makromolekulalarning konfigurasiyasini xarakterlashda organik kimyo kursidagi tushunchalardan foydalaniladi. Masalan, tarkibida qo’shbog’ bor polimerlar makromolekulalarida ikki xil izomer ko’rinishidagi bo’g’inlar joylanishi mumkin: sis – (I) va trans – (II).



I II


1,4-цис-полиизопрен



1,4-транс-полиизопрен

Bu bo’g’inlarda qo’shbog’ stereoizomerlar markazi hisoblanadi. Sis shakldagi o’rinbosarlar qo’shbog’ tekisligining bir tomoniga joylashsa, trans shaklda tekislikning ikkala tomoniga joylashadi. Polimerlarda bundan tashqari yana l; d optik izomerlar ham mavjud bo’ladi.


Ma’lumki, polimerlanish jarayonida tipidagi monomerlarning uchlamchi uglerod atomlari, makromolekula zanjirida assimetrik bo’lib, qoladi, natijada monomer bo’g’inida optik faollik namoyon bo’ladi va har xil optik izomerlarga ega bo’ladi: bulardan biri l - izomer, u qutblangan nur tekisligini chapga buradi; (I), ikkinchisi - d izomer, u nurning qutblanish tekisligini o’ngga buradi: (II)



I II
Bir turdagi monomerlar, ya’ni stereoizomerlar (l va d) birikkanda izotaktik struktura, stereoizomerlar makromolekula zanjirida muntazam navbatma- navbat almashib joylashgan bo’lsa, sindiotaktik struktura hosil bo’ladi.
Polimerlarni ataktik strukturasida esa l va d stereoizomerlar tartibsiz joylashgan bo’ladi ( 2.1- rasm)

Стереорегуляр полипропилен


Izotaktik va sindiotaktik tuzilishdagi polimerlar umumiy holda stereotartibli polimerlar deb yuritiladi. Stereotartibli polimerlarda monomer bo’g’inlari «boshga –dum» ko’rinisha birikadi.
Kimyoviy tarkibi bir xil bo’g’in ataklik va stereotartibli polimerlar o’zlarining fizikaviy xossalari bilan o’zaro tubdan farq qiladi. Polimerlarni fazodagi tartibli tuzilishi ortib borishi bilan uning zichligi ortadi, kristallanishi ortib, mustahkamligi oshadi, lekin eruvchanligi pasayadi.
Stereotartibli polimerlar CHX –CHY ko’rinishidagi monomer bo’g’inlaridan ham hosil bo’ladi. Bu holatda ham molekulalar «boshga - dum» ko’rinishida birikadi; ularni disindiotaktik konfigurasiyali polimerlar deyiladi. Monomer tarkibidagi ikkala uchlamchi uglerod atomlari polimer tarkibida assimetrik atomlar bo’lib qoladi.



2.1-rasm. –CH2-CHR- turdagi polimerlarning har xil konfigurasiyaslari:


a-izotaktik; b- sindiotaktik; c- ataktik.
H H H H H H
│ │ │ │ │ │
n C = C ──→ ~ C*- C*- C*- C*~
│ │ │ │ │ │
X Y X Y X Y

1. Уринбосарлар R асосий занжирнинг бир томонидан жойлашади:



(аним.3.2.1, т)
2. Уринбосарлар R асосий занжирнинг турли томонидан жойлашади:

(аним.3.2.2, )
Polimer makromolekulalarining kimyoviy tuzilishini o’rganish bilan bir qatorda ularning fazoviy geometrik tuzilishini o’rganishga ham alohida e’tibor berish lozim.
Макромолекуланинг схематик тасвири:

Makromolekulalar geometrik shakliga qarab chiziqsimon, tarmoqlangan, va to’rsimon tuzilishlarda bo’ladi. O’z navbatida to’rsimon polimerlar narvonsimon, parketsimon va uch o’lchovli fazoviy tuzilishga ega bo’lgan polimerlarga bo’linadi. ( 2.2- rasm)





2.2-rasm. Polimerlarning fazoviy tuzilishini sxematik tasviri.
a) chiziqsimon; b) tarmoqlangan; c) narvonsimon; d) parketsimon;
e,j) to`rsimon


1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish