Vrach faoliyatining huquqiy asoslam

Odil sudlovga qarshi jinoyatlar
Tibbiy xodimlar orasida ushbu jinoyatlarning subyekti sifatida 
ko‘proq  sud-tibbiy  va  sud-psixiatriya  ekspertlari,  shuningdek  sud 
ekspertiza  jarayoniga  sud  eksperti  sifatida  jalb  etilgan  boshqa 
sohalar  vakillari  bo‘lishi  mumkin.  Ulaming  faoliyatiga  nisbatan 
ushbu  guruhdagi  huquqbuzarliklardan  “Yolg‘on  guvohlik  berish” 
(238-modda), “Surishtiruv vadastlabki tergovsirlarini oshkorqilish” 
(239-modda),  “Jinoyat  protsessini  yuritish  qatnashchilarining  o‘z 
zimmasidagi vazifalami bajarishdan bo‘yin tovlashi” (240-modda) 
kabi holatlar uchrab turadi.
0 ‘zbekiston  Respublikasi  Jinoyat  kodeksiga  muvofiq 
surishtiruv  olib  borish,  dastlabki  tergov  yoki  ishni  sudda  ko'rish 
vaqtida guvoh yoki jabrlanuvchining bila turib, yolg‘on ko‘rsatma 
berishi  yoxud  ekspertning  bila  turib  noto‘g‘ri  xulosa  berishi, 
shuningdek  bir  tildan  ikkinchi  tilga  bila  turib  noto‘g ‘ri  tarjima 
qilishi  yolg‘on  guvohlik  berish  sifatida  baholanadi.  Shunindek, 
surishtiruv  olib  borish,  dastlabki  tergov  yoki  ishni  sudda  ko'rish 
vaqtida guvoh yoki jabrlanuvchining bila turib, yolg‘on ko‘rsatma 
berishi yoxud ekspertning yolg‘on xulosa berishi yoxud tarjimonni 
noto‘g‘ri  tarjima  qilishi  uchun  pora  evaziga  og‘dirib  olish, 
shuningdek, ularga yoki  ulaming yaqin qarindoshlariga ruhiy yoki 
jismoniy tayziq o ‘tkazish orqali yolg‘on ko‘rsatuv berishga majbur 
qilish ham yolg‘on guvohlik berish sifatida tasniflanadi.

---

Surishtiruv  va  dastlabki  tergov  sirlarini  surishtiruvchi, 
tergovchi  yoki  prokurorning  ruxsatisiz  oshkor  qilish  ham jinoyat 
sifatida baholanadi.
Surishtiruv  olib  borish,  dastlabki  tergov  vaqtida yoki  sudda 
guvoh yoki jabrlanuvchining ko'rsatuv berishni, yoxud ekspertning 
xulosa  berishni  rad  etishi  yoki  bu  ishdan  bo‘yin  tovlashi jinoyat 
sifatida baholanadi. Shu bilan birga, gumon qilinuvchi, ayblanuvchi 
yoki  sudlanuvchining  yaqin  qarindoshlari  guvohlik  ko'rsatuvi 
berishni  rad  etganligi  yoki  bundan  bo‘yin  tovlaganligi  uchun, 
shuningdek  guvoh  o‘ziga  qarshi  ko‘rsatuv  berishini  rad  etganda 
javobgarlikka tortilmaydi.
Ta’kidlash  lozimki,  yuqorida  qayd  etilgan  javobgarliklar 
“Sud  ekspertining  majburiyatlari”  haqidagi  “Sud  ekspertizasi 
to ‘g‘risida”gi О‘zbekiston Respublikasi Qonunining 16-moddasida, 
“Ekspertning  huquq  va  majburiyatlari”  haqidagi  O'zbekiston 
Respublikasi  Jinoyat  protsessual  kodeksining  68-moddasi  ham 
keltirilgan.  “Davlat  sud  ekspertiza  muassasasi  rahbarining 
majburiyatlari” 
haqidagi 
“Sud 
ekspertizasi 
to‘g‘risida”gi 
0 ‘zbekiston  Respublikasi  Qonunining  14-moddasida  rahbar  sud 
ekspertini  yuqorida  qayd  etilgan  jinoiy  javobgarliklar  haqida 
ogohlantirishi,  undan  bu  haqida  tilxat  olishi  va  uni  xulosa  bilan 
birga  ekspertiza  tayinlagan  shaxs  (organga)  yuborishi  lozimligi 
ta ’kidlangan.
Tibbiy  xodimlar  faoliyatida  0 ‘zR  JK  241-moddasi  bilan 
tasniflanadigan  huquqbuzarliklar  ham  uchrashi  mumkin.  “Jinoyat 
haqida  xabar  bermaslik  yoki  uni  yashirish”,  ya’ni  tayyorgarlik 
ko‘rilayotgan yoki sodir etilgan og‘ir yoki o‘ta og‘ir jinoyat haqida 
aniq  bilani  holda  xabar  bermaslik,  shuningdek,  og‘ir  yoki  o‘ta 
og‘ir jinoyatlarni  oldindan  va’da  bermasdan  yashirish  holatlarini 
anglatadi.  Shunga  ko‘ra  bu  kabi  holatlarda  fuqarolar  tibbiy 
yordamga  murojaat  etganda  tibbiy  xodimlar  bu  haqida  huquq- 
tartibot idoralariga xabar berishlari shart. Ushbu m a’lumotni rasmiy 
tibbiy  hujjatga qayd etib  qo‘yish (kimga,  qachon,  qanday ma’lum 
qilingan) maqsadga muvofiq.

---