«воспитание нового поколения в эпоху глобального преобразования: вызовы и перспективы»

42 •
1 APRIL 2022
•
ВОСПИТАНИЕ НОВОГО ПОКОЛЕНИЯ В ЭПОХУ ГЛОБАЛЬНОГО ПРЕОБРАЗОВАНИЯ
RAISING A NEW GENERATION IN ERA OF GLOBAL TRANSFORMATION •
1 APRIL 2022
•
43
boshlaydi. Harakatlarni bajarayotganda u o‘zini boshqaning o‘rniga qo‘ya oladi, nafaqat o‘zining, balki 
birovning fikrini ham hisobga oladi. Maktabgacha yoshdagi bolaning psixologik rivojlanish darajasi foyda 
tushunchasini anglashga yordam beradi (ayniqsa shaxsiy foyda). Maktabgacha katta yoshdagi bola 
muvaffaqiyatni muvaffaqiyatsizlikdan ajrata oladi, alday oladi, ayyorlik ishlata oladi. 5–7 yoshli bolalarni 
o‘z xatti-harakatlarini to‘g‘ri baholashni o‘rgatish muhimdir, nafaqat foyda nuqtayi nazaridan, balki madaniy 
va axloqiy pozitsiyadan ham. Axloq va moliyaviy ta’lim o‘rtasidagi munosabat poydevorini qurishning 
ahamiyati maktabgacha yoshdagi bolaning pulga sog‘lom munosabatini shakllantirib boradi. Maktabgacha 
katta yoshda intensiv rivojlanish sodir bo‘ladi, shaxsning intellektual, axloqiy-irodaviy va hissiy sohalarida 
buni yorqin kuzatish mumkun. Shuning uchun aynan bu yosh mehnatga bo‘lgan hurmatni tarbiyalash uchun 
ideal yosh hisoblanadi, har qanday olinadigan buyumning orqasida mehnat borligi, xoh u o‘yinchoq bo‘lsin, 
yoki kiyim-kechak buyumi.
Shuni unutmasligimiz kerakki, oiladagi pulning ahamiyati haqidagi bolalik taassurotlar, ular bilan shaxsiy 
aloqalar, qog‘oz pullar va tangalar ko‘p jihatdan fikrlash tarzini va bolaning kelajakdagi xatti-harakatlarini 
belgilaydi.
Moliyaviy savodxonlik asoslarini shakllantirish bilan majburiy shaklda shug‘ullanmaslik kerak. Shuni 
yodda tutish zarurki, har bir bola individual bo‘lib, har qanday bilim va ko‘nikmalarni egallash uchun ularga 
vaqt talab etiladi. 5 yoshdan keyin bolalarda «kattalik» tuyg‘usi paydo bo‘ladi, ushbu davrda siz bolalarning 
samaradorligini, mustaqilligini muvaffaqiyatli rivojlantirishingiz mumkin. Ushbu fazilatlar moliyaviy 
savodxonlik uchun zarur bo‘lgan fazilatlar hisoblanib, kelajakda muvaffaqiyatli inson qilib tarbiyalay 
olish mumkun bo‘ladi. Iqtisodiy bilim berish jarayoni uzviy ravishda mehnat, moliyaviy savodxonlik kabi 
ko‘nikmalarni tarbiyalashda maktabgacha yoshdagi bolalar uchun qimmatli hayotiy ko‘rsatmalarni 
shakllantirishi zarur.