Mikroorganizmlar yashashi uchun tuproq xossalarining ahamiyati
Maxkamova D,
Abdusalomova M
O’zbekiston Milliy universiteti Biologiya fakulteti Agrokimyo va agrotuproqshunoslik yo’nalishi.
Kirish
Adabiyotlar
Xulosa
Natija
Metod
1. N.Raupova, B.Toxirov, X.Ortiqova “Tuproq biologiyasi va mikrobiologiyasi” 2013.
2. A.Raxmatullayev, J.Sherqulova “Tuproq biologiyasi” 2014.
3. A.Ramazonov, S.Buriyev “Tuproqshunoslik va dehqonchilik” 2018.
4.
https://images.app.goo.gl/2t6d971MDmByKf5i8
Xulosa qiladigan bo'lsak, turli tuproq tiplarida mikroorganiz
mlar bir xilda tarqalmagan.Mikroorganizmlar muhim ekologi
k sharoitga kamroq talabchan ba'zi xillari har xil tipdagi tupr
oqda ancha ko'p uchrasa, yashash sharoitiga juda talabcha
n bo'lgan boshqa xillari ma'lum ekologik sharoitdagina tarq
aladi.
Tuproqning mexanik tarkibi unda har xil mikroorganizmlarning
tarqalishiga va ularning fiziologik aktivligiga katta tasir korsatadi.
N.N.Xudyakov va hamkorlarining ishlari bilan ham shu narsa ani
qlangan ediki, bakteriyalarning bir qismi
tuproqda adsorbilangan
holatda boladi va ularning atsobilanishi darajasi tuproqning mexa
nik tarkibiga bogliq. Buni E. Dianova va Varishilovaning tekshirish
laridan ham bilish mumkin. Ular tuproqni tekshirar ekan, tuproqqa
bakteriyalar solinganda ham, bazan mikroskopning korish maydo
nida ularni topib bolmasligini aniqladilar. Bunda atsorbsiyani miqd
or jihatdan aniqlash uchun probirkadagi 5 gramm tuproqqa tekshi
rilayotgan bakteriyaning shorvali kulturasidan 1 ml va 9 ml stirall
angan suv qoshiladi. Stirillangamn suv solingan, lekin tuproq soli
nmagan ikkinchi probirka bilan ham xuddi shunday ish qilindi. Ula
r yaxhsilab aralashtirilib, 10 minut tindirilib qoyilgandan keyin, ikk
ala probirkadan olib Petri kosachasidagi gosht - peptonli agarga
ekiladi. Bir qancha vaqtdan keyin koloniyalar sanab chiqiladi yoki
vinogradskiy usuli bilan miqdor analizi qilish uchun probirkalarda
gi aralashmadan togridan togri preparatlar tayyorlanadi. Olingan
natijalar bakteriyalarning xilma xil turlari har xil energiya bilan yut
ilishini korsatib berdi. Vak. Mukoides ayniqsa katta yutilish orasig
a ega bolib chiqdi. Bakteriyalar harakatchanligining ular yutilish d
arajasiga tasiri keyingi tekshirishlardan malum boldi. Tajribalarda
n foydalanilgan bakteriyalar
harakatchan bolsa, ular shuncha ka
m yutilgan.
Mikroorganizmlar, ayniqsa bakteriyalar
tabiatning barcha qismi
da, shu jumladan tuproqda keng tarqalgan. Ularni
yer yuzining
har bir burchagidan topish mumkin. Ammonifikatsiyalovchi, nitrif
ikatsiyalovchi, denitrifikatsiyalovchi, chirituvchi bakteriyalar, bijg'
ish jarayonlarida ishtirok qiluvchi bakteriyalar, shuningdek aktin
omitsetlar va mog'or zamburug'larining har xil turlari tuproqda k
eng tarqalgan. S.N.Vinogradskiy yer yuzining juda xilma-xil bur
chaklaridan olingan tuproq namunalarini tekshirdi va hamma ye
rda bir - biriga yaqin turadigan nitrid va nitrat xillarini topdi. Bred
eman ham moy kislota hosil qiladigan
bakteriyalarni tekshirga
nda xuddi shunday natijasini qo'lga kiritdi
Har xil tip tuproqlardagi mikroorganizmlarning umumiy soni juda o'z
garib turadi, buni quyidagi (2-jadval) dan ko'rish mumkin.
Jadvalda quruq yerlarning A1 qatlamidagi va o'zlashtirilgan yerlar
ning haydaladigan qatlamidagi va o'zlashtirilgan yerlarning haydala
digan qatlamidagi, ya'ni rivojlanishi uchun eng qulay joylardagi mikr
oorganizmlar miqdorini ko'rsatadigan ma'lumotlar keltirilgan.