|
13-jadval
Dastlabki
ko‘rsat-
Rejadagi va amaldagi
ko‘rsatkichlar
T/r
Tayyorgarlik
tartarí
2017
2018
2019
2020
Izoh-
lar
2016-y.
Reja
/
/A m al
Reja/
/Amal
R e ja /
/Amal
Reja/
УгаЁЙ
1.
UJT: me’yoriy
talablar bo‘yicha
2. MJT: me’yoriy
talablar bo'yicha
3. Texniktayyorgarlik
me’yoriy talablar
bo‘yicha
4.
Yillik mashg'ulotlar
hajmi
4
5. Musobaqalarda
ishtiroketish soni va
samaradorligi
_ .
5.
4 yilga tayyorgarlik turlari bo'yicha ko‘rsatkichlar rejalash-
tiriladi.
Yiltik rcjalashtiruv hujjati
Yillik rejalashtiruv istiqbol rejalarining asosiy tarkibiy qismi
hisoblanadi.
Ushbu hujjatda rejalashtiriladigan tadbirlar tayyorgarlik davrlari
va bosqichlar maqsadi, mohiyati, muddati hamda j'o‘nalishiga
muvofiq loyihalashtiriladi.
Yillik tayyorgarlik 3 davrga — tayyorlov, musobaqa va o‘tish
davrlariga boiinadi.
Tayyorlov davri umumiy jismoniy tayyorgarlik (UJT), maxsus
jismoniy tayyorgarlik (MJT) va musobaqaoldi tayyorgarlik
bosqichlariga boiinadi.
202
Musobaqa davri
mahalliy va xalqaro musobaqalar taqvimiga
qarab mezo hamda mikrosikl bosqichlariga ajratilishi mumkin.
0 ‘tish davri
yillik tayyorgarlik va musobaqalar mavsumi
yakunlanganidan, toki yangi mavsum — yangi tayyorgarlik sikli
boshlangunga qadar davom etadi.
0
‘yin davrida maxsus-ixtisos-
lashtirilgan yuklamalar hajmi imkoni boricha kamaytiriladi. Bu
davr shartli ravishda uch bosqichga bo‘linishi maqsadga muvofiq.
Masalan, agar o‘tish davri 30 kunni tashkil etsa, birinchi o‘n kun
davomida yuklamalar (ixtisoslashtirilmagan yuklamalar: erkin
yugurish, gimnastika, suzish va h.k.) hajmi va shiddati sekin-asta
kamaytirilishi lozim.
Ikkinchi o‘n kunlikda ish qobiliyatini tiklovchi, sog‘lom-
lashtiruvchi va chiniqtiruvchi vositalardan foydalanish maqsadga
muvofiq.
Uchinchi o‘n kun davomida sekin-asta ish qobiliyatini
faollashtiruvchi mashqlardan foydalanish tavsiya etiladi.
Umuman, o‘tish davrida asosiy e’tibor funksional imkoniyat-
larni oshirish va bioenergetik resurslar zaxirasini jamlashga
qaratilish darkor.
Yillik rejalashtiruv hujjatlari asosida, tezkor rejalashtiruv
hujjatlari ishlab chiqilishi zarun ishchi reja, mashg‘ulot bayon-
nomasi va mashg‘ulot jadvali.
Ushbu tezkor rejalashtiruv hujjatlari yillik rejada loyihalash-
tirilgan barcha jarayonlarni yanada aniqlashtiradi va aksariyat
hollarda joriy nazorat natijalariga ko‘ra mashg‘ulotlar hajmi,
shiddati, mazmuni, takrorlanishi va yo‘nalishiga qisman yoki to‘liq
o‘zgartirishlar, qo‘shimcha rejalami kiritishi mumkin.
Yillik tayyoigarlik siklining yillik rejasida 4 yilga tuzilgan istiqbol
rejasidan joy oigan barcha ko‘rsatkichlar yanada aniqlashtiriladi.
Jamoa tayyorgarligini rejalashtirish uchun odatda o‘quv rejasi,
dasturi va o‘quv mashg‘ulot materiallarini o‘zlashtirish jadvali
tuziladi. Ushbu hujjatlarda aks ettiriladigan mashg‘ulotlar yukla-
masi, shiddati, yo‘nalishi, takrorlanishi ham turli nazorat va rasmiy
musobaqalar (nazorat, sinov, Kubok musobaqalari, chempionatlar
va h.k.) yillik tayyorgarlik siklining barcha davrlari va bosqichlarida
qo‘yiladigan talablar doirasida rejalashtiriladi.
203
Dasturda quyidagilar e’tiborga olinishi darkor:
1
) nazariy tayyorgarlik: shug‘ullanuvchilarning taktik tayyor-
garligiga bilim, ko‘nikma va malakalar darajasi (hajmi);
2
) shug‘ullanuvchilar erishadigan jismoniy taraqqiyoti, jismoníy
tayyoigarligi va texnik mahorati (me’yoriy talablar bo‘yicha);
3) nazariy mashg‘ulotlar mazmuni va yo‘nalishi;
4) tayyorgarlik turlari bo‘yicha o‘tkaziladigan amaliy mashg‘u-
lotlar mazmuni va yo‘nalishi.
Dasturda har bir bosqich va davrlarga hamda musobaqaoldi
tayyorgarlik sikllari bo‘yicha qo‘yiladigan maqsad va vazifalar
o‘zining aniq ifodasini topishi lozim.
Dasturning tuzilishi.
Dasturda dastawal qisqacha muqaddima
yoki tushuntirish xati beriladi. Unda shug‘ullanuvchi haqida
maiumotlar (bo‘yi, vazni, yoshi, o‘yin ampluasi va h.k.) keltiriladi.
Socngra o‘quv mashg‘ulotlarini o‘tkazish uslublari, vositalari
tayyoigarlik turlari bo‘yicha ko'rsatib o‘tiladi. Yangi, ilg'or inno-
vatsion texnologiyalardáh foydalanish, samarali taktik kombi-
natsiyalami ishlab chiqish va qollash choralari belgilanadi.
Barcha tayyorgarlik turlari bo‘yicha mashg‘ulotlarga ajratila-
digan yuldama hajmi, shiddati, yo‘nalishi tabaqalashtirilgan holda
aks ettiriladi.
Voleybolchilaming yoshi, tayyorgarlik darajasi (1-razryad,
sport ustasi) moijallangan me’yoriy, model va real talablar hamda
test sinovlari turlari belgilanadi.
Bundan tashqari, har bir shug'ullanuvchiga alohida individual
reja ishlab chiqiladi.
Mazkur reja quyidagi tartibda ishlab chiqilish mumkin:
1. Shaxsiy maiumotlar.
2. Sport-texnik tavsifi.
3. Maqsadi va vazifalari.
4. Tayyorgarlik turlari bo‘yicha bajaradigan vazifalari va
o‘zlashtiradigan imkoniyatlar.
5. Tayyorgarlik jadvali.
6
. Tibbiy-biologik nazorat.
Joriy rejalashtirish.
Joriy rejalashtirish alohida bosqichlarga
yoki muddatlarga tuziladi. Joriy rejalashtirish
o‘z
ichiga ishchi
204
reja, grafík, trenirovka mashg‘ulotining reja-bayonnomasi va
mashg‘ulot jadvalini kiritadi
(14, 15 va 16-jadvallar).
Bundan tashqari, tezkor reja-mashg‘ulot bayonnomasi tuziladi.
Mashg‘ulot bayonnomasi awaldan qabul qilingan shakl bo‘yicha
shu mashg‘ulotning mavzusi va vazifalari asosida o‘ziga xos
mazmunda hamda tartibda ishlab chiqiladi.
14-jadval
0 ‘quv mashg‘ulot jarayonining ishchi rcjasi shakli
Mashg‘uk>tning
tartib raqami
Sana Vaqti
Mash-
g‘ulot
mazmuni
Miqdorlash
Uslubiy
ko‘rsat-
malar
Hajm
bo‘yicha
Shiddat
bo‘yicha
15-jadval
Mashg‘ulot bayonnomasi sbakli
Mashg‘oIot qismlari
Mazmuni
Miqdorlash
Uslubiy ko‘rsatmalar
8.3. Pedagogik va tibbiy-biologik nazorat
Sportchilar tayyorlash jarayonini samarali boshqarish puxta
ishlab chiqilgan rejalashtiruv hujjat (dastur)lariga bogiiqligi isbot
talab qilmaydi. Lekin, rejalashtiruv hujjatlarini puxta ishlab
chiqilishi ustuvor jihatdan pedagogik va psixofiziologik nazorat
natijalariga asoslanishi shart. Binobarin, ko‘p yillik tayyoigarlik
davomida yuqori malakali sportchilar tarbiyalash jarayonini
boshqarishda nazorat sinovlarini muntazam o‘tkazish va olingan
natijalaiga asoslan ish zamonaviy sport amaliyotining muhim hamda
ustuvor shartlarídan biridir.
Murabbiyning faoliyatida boshqarish funksiyasi «murabbiy
(subyekt)
<->
sportchi (obyekt) <-> murabbiy (obyekt)» shaklidagi
uzviy bogiangan tizim asosida amalga oshirilishi darkor.
205
16-jadval
Yillik tayyorgarlik grafigi
t o
o
O s
Tayyorgarlik
davrlan
SikOar
Knzgj-qishki
Bahorgi-yozgi
Davrlar
Tayyorloy
Musobaqa 0 ‘tish Tayyorloy Musobaqa 0 ‘tish
Bosqichlar
Musobaqalar
Rasmiy
Nazorat
Mashg‘ulot
yig‘inlari
Mashg‘ulot
yuklamalari
Hajmi
Ish kunlari^oni
Mashg'ulot kunlari soni
Musobaqa kunlari soni
Mashg'ulotlar soni:
individual jamoaviy
Tayyorgarlik
vositalari
Mashg'ulotlar tayyorgarlik
turlari
bo'yicha jismoniy texnik taktik
o‘yin musobaqa
Shiddati
Mashg'ulotlar soni o‘ta
yuksak shiddatli yuqori
shiddatli o‘rta va kichik
shiddatli
Nazorat (test) sinovlari
Jismoniy tayyorgarlik
Texnik tayyorgarlik
Tibbiy nazorat
Turli yosh va m alakaga m ansub voleybolchilar tayyorlash jarayoniga m o ijallangan n a ’munaviy
rejalashtirish hujjatlari
17-jadval
Jism oniy tayyorgarlik b o ‘yicha bosqichdan-bosqichga va bir o ‘quv-m ashg‘ulot yilidan navbatdagisiga k o ‘chirishga
m o ijallan g an m e’yoriy talablar m ezonlari (o ‘g‘il bolalar)x
NJ
O
•<1
Do'stlaringiz bilan baham: | 
